6. мавзу: тайга-ўрмон зонасининг тупроқлари. БотқОҚ Ўрмон-дашт ва дашт зонасининг қора тупроқлари тупроқлар

Ўрмон-дашт зонасининг қора тупроқлари: подзоллашган, ишқорсизлашган ва типик қора тупроқлардан иборат бўлиб, майдонй 60,3млн гектарни ташкил этади. ПодзоллаШган қора тупроқлар. Б> типдаги қора тупроқларнинг морфологик белгиларидаги энг муҳимфарқ-улар гумусли горизонтида подзолланиш жараёнининг қолдиқ аломатларини ифодаловчи кремнезёмнинг кўпиксимон оқиш - сочилмаларнинг бўлишидир. Тупроқ профилининг гумусли А горизонти сур кузғиш, камдан кам тўқ тусли кулранг.В горизонти анча оч сур тусли бўлиши билан ҳарактерланади. Дашт зонасининг қора тупроқлари. Дашт зонасида оддий ва жанубий қора тупроқлар тарқалган.. Бу зона қора тупроқлари шўртоблар комплекси билан 99 млн гектарни ташкил этади.

Механик ва минералогик таркиби. Қора тупроқларнинг механик таркиби она жинслар таркибига кўра хилма хил. Оғир қумоқ ва соз таркибли хиллари кўп учрайди. Кимёвий таркиби. Қора тупроқлар учун унинг гумусга бойлиги гумусли горизонтда ўсимликлар учун зарур озиқ элементлар (N,Р,K ва микроэле-ментлар)нинг кўп сақланиши, тупроқ профили бўйича минерал қисми умумий кимёвий таркибига нисбатан анча бир хиллигини, карбонатлигининг иллювиал горизон-тда тўпланиши ва шунингдек сувда осон эрувчан тузлардан ювилганлиги каби хусусиятлар ҳарактерли.

• Механик ва минералогик таркиби. Қора тупроқларнинг механик таркиби она жинслар таркибига кўра хилма хил. Оғир қумоқ ва соз таркибли хиллари кўп учрайди. Кимёвий таркиби. Қора тупроқлар учун унинг гумусга бойлиги гумусли горизонтда ўсимликлар учун зарур озиқ элементлар (N,Р,K ва микроэле-ментлар)нинг кўп сақланиши, тупроқ профили бўйича минерал қисми умумий кимёвий таркибига нисбатан анча бир хиллигини, карбонатлигининг иллювиал горизон-тда тўпланиши ва шунингдек сувда осон эрувчан тузлардан ювилганлиги каби хусусиятлар ҳарактерли.

Физик-кимёвий хоссалари.қора тупроқларда гумуснинг, кўплига, биоген кальцийнинг интенсив ҳаракати ва бошқа сабабларига кўра бу тупроқ юқори сингдириш комплекси асослар билан тўйинган бўлиб тупроқ нейтрал реакциялар ва юқори буферли эканлиги билан ҳарактерланади. Қора тупроқларнинг физик ва сув-физик хоссалари асосан тупроқдаги гумус миқдорининг кўшгаги.чириндили қатламини қалинлиги ва структурали ҳолати-нинг яхши бўлиши билан бевосита боғлиқ. Деҳқончиликда қора тупроқлардан узоқ муддат фойдаланилганда, унинг хайдалма қатламидаги сувга чидамли структура агрегатларининг миқдори, жумладан 1 мм ли агрономик жиҳатдан қимматли агрегатлари камаяди.

• Физик-кимёвий хоссалари.қора тупроқларда гумуснинг, кўплига, биоген кальцийнинг интенсив ҳаракати ва бошқа сабабларига кўра бу тупроқ юқори сингдириш комплекси асослар билан тўйинган бўлиб тупроқ нейтрал реакциялар ва юқори буферли эканлиги билан ҳарактерланади. Қора тупроқларнинг физик ва сув-физик хоссалари асосан тупроқдаги гумус миқдорининг кўшгаги.чириндили қатламини қалинлиги ва структурали ҳолати-нинг яхши бўлиши билан бевосита боғлиқ. Деҳқончиликда қора тупроқлардан узоқ муддат фойдаланилганда, унинг хайдалма қатламидаги сувга чидамли структура агрегатларининг миқдори, жумладан 1 мм ли агрономик жиҳатдан қимматли агрегатлари камаяди.