6 mavzu: Iqtisodiy islohotlar, xususiy mulkchilikning shakllanishi. O‘zbekistonda bozor munosabatlarining rivojlanishi

«Iqtisodiy islohotlarni yanada 
chuqurlashtirish chora – tadbirlari tо‘g‘risida»
gi va 1994 yil 16 martda e‘lon 
qiling an 
«Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayonini 
yanada rivojlantirishning ustuvor yо‘nalishlari tо‘g‘risida»
gi Prezident 
farmonlari xususiylashtirish jarayonida yangi turtki bо‗ldi. 
1992 – 1994 yillarda 54 mingga yaqin savdo, xizmat kо‗rsatish, avtomobil 
transporti, qurilish, qishloq xо‗jalik korxona va obyektlari davlat tasarrufidan 
chiqarildi. Shularning 18,4 mingtasi xususiy mulkka, 26,1 mingtasi aksiyadorlik, 
8,7 mingtasi jamoa, 661 tasi ijara korxonalariga aylandi. Qishloq xо‗jaligida 
bog‗larning yarmi, uzumzorlarning 40 % xususiy foydalanish uchun berildi. 14 
mingdan ortiqroq fermer xо‗jaliklari tashkil topdi, ularga 193 ming gektar yer 
ajratib berildi. Xususiy tadbirkor subyektlarining soni 300 mingga yetdi, ularning 
250 mingtasini patent asosida yakka tartibdagi mehnat faoliyati bilan 
shug‗ullanadigan kishilar tashkil etdi. 1994 yilda mamlakat yalpi ichki 
mahsulotining deyarli yarmi iqtisodiyotning davlatga qarashli bо‗lmagan sektorida 
ishlab chiqildi, bu sektorda 4 millionga yaqin kishi ish bilan band bо‗ldi. 
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik — jamiyatda ham iqtisodiy, ham 
siyosiy vaziyatni mо‗tadillashtirishga yordam beradigan о‗rta tadbirkorlar 
tabaqasini paydo bо‗lishi demakdir. Kichik biznes, tadbirkorlik bozorni zarur 
iste‘mol tovarlari va xizmatlar bilan boyitishga hamda daromad va foyda olishga 
qaratilgan faoliyatdir. Bu – yangi ish о‗rinlarini yaratish, aholini ish bilan 
bandligini ta‘minlash, aholi daromadlarining asosiy manbaidir. 

---

8 
Jahondagi rivojlangan mamlakatlarning tajribasidan kelib chiqqan holda 
О‗zbekistonda kichik biznesni, tadbirkorlikni rivojlantirishga iqtisodiy 
islohotlarning hal qiluvchi, strategik ahamiyatga ega bо‗lgan ustuvor 
yо‗nalishlaridan biri sifatida e‘tibor berildi. 
О‗zbekistonning har bir fuqarosi korxonalar va tashkilotlar tuzish, sotib 
olish, sotish, qayta qurish yо‗li bilan tadbirkorlik faoliyati yuritish huquqiga ega. 
Tadbirkor ish yuritish uchun boshqa yuridik va jismoniy shaxslarning mulki, pul 
mablag‗larini ixtiyoriylik asosida jalb qilish, mustaqil ravishda ishchilar yollash va 
bо‗shatishga haqlidir, tadbirkorlik daromadlaridan soliq tо‗lab turadi. 
1995 yil 5 yanvarda e‘lon qilingan