Ахборот маданияти тарихи минг йилликларга бориб тақалади. Вазиятнинг ҳайвонот оламига хос бўлган сигналига, фақат инсонга хос бўлган мазмунли муносабатнинг ўзгаришини унинг тарихининг бошланғич нуқтаси сифатида тан олиш мантиқан тўғри. Маъноли бирликларнинг алмашинуви тилнинг ривожланиши учун асос бўлиб хизмат қилди. Ёзув пайдо боʻлгунга қадар тилнинг шаклланиши оғзаки усулларнинг кенг доирасини юзага келтирди, маʼно ва матн билан муомала қилиш маданиятини юзага келтирди. Ёзма босқич оғзаки ахборот маданиятининг барча хилма-хиллигини ўз ичига олган матн атрофида тўпланган.
Турли даврларда инсониятнинг ахборот маданияти ахборот инқирози билан ларзага келган. Энг муҳим миқдорий ахборот инқирозларидан бири ёзувнинг пайдо бўлишига олиб келди. Билимларни сақлашнинг оғзаки усуллари ўсиб бораётган маълумотлар ҳажмининг тўлиқ хавфсизлигини ва маълумотларни сақлашни таъминламади моддий восита, бу эса ахборот маданиятининг янги даври - ҳужжатли фильмни келтириб чиқарди. У ҳужжатлар билан мулоқот қилиш маданиятини ўз ичига олади: қатъий билимларни олиш, маълумотларни кодлаш ва фиксатсия қилиш; ҳужжатли қидирув. Ахборот билан ишлаш осонлашди, фикрлаш тарзи ўзгарди, лекин ахборот маданиятининг оғзаки шакллари нафақат ўз қийматини йўқотмади, балки ёзма билан ўзаро боғлиқлик тизими билан бойиди.
Яна бир ахборот инқирози ҳаётга олиб келди компютер технологияси ахборот ташувчисини ўзгартирган ва баъзи ахборот жараёнларини автоматлашган.
Замонавий ахборот маданияти ўзининг барча олдинги шаклларини ўзига сингдирди ва уларни ягона воситага бирлаштирди. У ижтимоий ҳаётнинг алоҳида томони сифатида ижтимоий фаолиятнинг объекти, воситаси ва натижаси сифатида ҳаракат қилади, одамларнинг амалий фаолиятининг табиати ва даражасини акс эттиради. Бу субъектнинг фаолияти ва яратилган маданият объектларини сақлаш, тарқатиш ва истеъмол қилиш жараёнининг натижасидир.
Асарда таъкидланганидек, ҳозирги вақтда ахборот маданияти ахборот технологиялари таъсирида шаклланадиган ва ахборот жамиятининг янги алоқалари ва муносабатларини акс эттирувчи шахслар тоифаси ўртасида қарама-қаршиликни шакллантириш учун асос яратилмоқда. ахборот маданияти анъанавий ёндашувлар билан белгиланадиган шахслар тоифаси. Бу бир хил куч ва вақт сарфи билан унинг сифатининг турли даражаларини яратади, объектив адолатсизликка олиб келади, бу баъзи субъектларнинг бошқаларга нисбатан ижодий намоён бўлиш имкониятларининг пасайиши билан боғлиқ.
Do'stlaringiz bilan baham: |