6 Маъруза Yarimo‘tkazgichlar va dielektriklarda kinetik xodisalar. Galvanomagnetik, termoelektrik va termomagnetik samaralar. Xoll samarasi

Бу потенциаллар фарқининг пайдо бўлиши магнит майдони бўлганда ўтказгичда қўшимча Ey электр майдони пайдо бўлишини кўрсатади. Бунда натижавий электр майдони Eн нинг йўналиши j ток йўналиши билан мос тушмасдан j га нисбатан қандайдир  бурчакка оғган бўлади. Магнит майдони бўлмагандаги эквипотенциал сиртлар Ex га перпендикуляр бўлган бўлса (эквипотенциал сиртлардан бири а ва b нуқталар орқали ўтган), энди эса улар Eн га перпендикуляр бўлиб қолади, яъни улар (эквипотенциал сиртлар) ҳам қандайдир  бурчакка оғган бўлади (1–расмдаги а1b1 нуқталар).

Тажрибалар Холл эффектида юзага келадиган электр майдон кучланганлиги Ey ва Холл кучланиши ux ларни қуйидаги формулалар орқали ифодалаш мумкинлигини кўрсатади:

(1*)

Бу ерда: d - намуна қалинлиги, a - унинг магнит майдонига перпендикуляр йўналишидаги кенглиги, i - тўлиқ ток кучи, Rx - пропорционаллик коэффициенти бўлиб, кучсиз магнит майдонларида магнит индукцияга боғлиқ бўлмаган ва фақат модда хоссаларини характерловчи катталик. У Холл доимийси деб аталади.

Холл бурчаги ва Холл доимийсининг ишоралари электр ўтказувчанликни ҳосил қилувчи ҳаракатчан зарралар зарядига боғлиқ. Бу фикрни 2–расм тушунтиради. Агар магнит индукцияси расм текислигидан биз томон йўналган бўлса, у ҳолда токнинг 2а - расмда кўрсатилган йўналиши ҳолида Лоренц кучи F пастга томон йўналган бўлади ва кристаллнинг пастки ён томони мусбат, юқори ён томони эса манфий зарядланади. Натижавий электр майдони Eн j га нисбатан соат стрелкаси йўналишига қарши қандайдир  бурчакка оғган бўлади. Бундай ҳолда Холл бурчаги ва Холл доимийсининг ишоралари мусбат деб қабул қилишга келишилган. Манфий зарядланган зарраларга таъсир қилувчи Лоренц кучи F яна пастга томон йўналган бўлади, аммо бу ҳолда кристаллнинг пастки ён томони манфий, юқори ён томони эса мусбат зарядланади ва Ey Холл майдони ўз ишорасини ўзгартиради (2б – расм).