6-боб. Операциядан олдинги тайёргарлик (беморни оптимизациялаш)

Бемор аҳволининг оғирлигини баҳолаш

Тажрибали жарроҳ беморнинг аҳаолини бир қарашданоқ «кўзларидаги нурдан ва қўл беришидан» аниқлаб олиши мумкин. «Жуда оғир», «критик», «ўлаётган» деган иборалар турли беморлардаги турли ҳолатларни билдиради. Шунинг учун ҳам биз бемор аҳволини объетив равишда баҳоловчи ҳаммабоп физиологик шкала билан танишишни тавсия этамиз. Жарроҳликдаги шошилинч ҳолатларни баҳолашда ишлатиладиган тизимлардан бири APACHE 2 ҳисобланади (ўткир ва сурунка физиологик ҳолатларни баҳолаш) (6.1-расм). У ўткир ҳолатнинг физиологик кўрсаткичларини беморнинг операциядан олдинги аҳволига мос ҳолда, ёшини ҳам ҳисобга олган ҳолда баҳолайди. Мавжуд бўлган клиник ва лаборатор кўрсаткичларга асосланган ҳолда якуний баҳо осонлик билан аниқланади ҳамда у башорат қилинган ўлим кўрсаткичи ва асоратларга тўғри келади (6.2-расм). 10 ва ундан паст баҳо беморнинг аҳволи нисбатан ўртача оғирлигини билдирса, 20 дан юқорилиги бемор аҳволининг критиклигидан далолат беради. Ўз домлангизга беморнинг аҳволи ҳақиқатда ҳам оғир, дейиш ўрнига унинг APACHE 2 си 29 га тенг, дейишингиз керак. Шунда ҳар бир илмли, билувчи мутахассисга беморнинг ўлаётгани маълум бўлади. [Ундан ташқари, кимдир сиздан APACHE 2 нима, озуқами, ичимликми, деб сўраб қоладиган бўлса, сиз ҳар доим у ҳақда сўзлаб беришингиз ва суҳбатдошингиз кўз ўнгида ақлли, билимли мутахассис бўлиб кўринасиз! - Муҳаррирлар]

6.2-расм. Шошилинч абдоминал жарроҳликдаги ўлим ва ногиронлик кўрсаткичининг башорати
Уни қандай қилиб ўтказиш керак? (6.3-расм)
Оптимизациялашнинг принциплари: ҳаво келади ва кетади, қон айланади, кислород яхши.
Сизнинг жадал даволаш беморхонангиз юқори технологияли асбоб-ускуналар билан жихозланганми-йўқми, жарроҳлик беморларни оптимизациялаш етарли даражада оддий ҳисобланади. У ҳамма жойда амалга оширилиши мумкин бўлиб, минимал таъминотни талаб этади. Агар сизга кислородни етказиб беришни кучайтириш зарур бўлса, артериал қоннинг оксигенациясини оширинг ва тўқима перфузясини яхшиланг. Бунинг учун сизга беш юлдузди жадал даволаш беморхонаси керак эмас, аммо сиз беморнинг ёнида бўлишингиз шарт. Кераксиз сабабларни баҳона қилиб операциядан олдинги тайёргарлик муддатини чўзиш ва операцияни кечиктириш керакмас. Бемор билан бирга бўлиб, унинг аҳволидаги ўзгаришни кузатиб боринг. Бу сизга операция қилиш учун энг қулай вақтни аниқлаш имконини беради.