6-§. 5-mustaqil ish. Sonli qatorlar va ularning yaqinlashishi. Musbat hadli qatorlar va ularning yaqinlashish alomatlari. Ishorasi o`zgaruvchi qatorlar va ularning yaqinlashish alomatlari. Cheksiz ko`paytmalar



Download 1,46 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/20
Sana03.04.2023
Hajmi1,46 Mb.
#924462
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20
Bog'liq
53fd998d27b0252d4ac38870a61b31ad Sonli qatorlar va ularning yaqinlashishi

5-Teorema.
 
(Dalamber alomati). 
Agar (7)-qator uchun
.
lim
1
d
a
a
n
n
n




 
bo`lib, 
1)
 
1

d
 bo`lsa, qator yaqinlashuvchi; 
2)
 
1

d
 bo`lsa, qator uzoqlashuvchi 
bo`ladi. 
6-Teorema. (Koshi alomati). 
Agar (7)-qator uchun
q
a
n
n
n



lim
 
bo`lib, 
1) 
1

q
 bo`lsa, qator yaqinlashuvchi; 
3)
 
1

q
 bo`lsa, qator uzoqlashuvchi 
bo`ladi. 
 
Izoh. 
5 va 6-teoremalardagi 
d
va 
1

q
bo`lsa, qator uzoqlashuvchi 
ham, yaqinlashuvchi ham bo`lishi mumkin. Masalan, 



1
1
n
n
garmonik qator 
uchun 
1


q
d
va qator uzoqlashuvchi; 



1
2
1
n
n
umumlashgan garmonik 
qator uchun ham 
1


q
d
, lekin qator yaqinlashuvchi. 


166 
 
7-Teorema. (Raabe alomati). 
Agar (7)-qator uchun













n
n
n
a
a
n
1
1
lim

(11) 
bo`lib, 
1)
 
1


 
bo`lsa, qator yaqinlashuvchi; 
2)
 
1


 bo`lsa, qator uzoqlashuvchi 
bo`ladi. 
 
8-Teorema. (Gauss alomati). 
Agar (7)-qator uchun









1
1
n
n
a
a
n
n
n

(12) 
c
n


 va 
0


 bo`lib 
1)
 
1


 bo`lsa, qator yaqinlashuvchi; 
2)
 
1


 va 
1


 bo`lsa, qator yaqinlashuvchi; 
3)
 
1


 va 
1


 bo`lsa, qator uzoqlashuvchi; 
4)
 
1


 bo`lsa, qator uzoqlashuvchi 
bo`ladi. 
 
9-Teorema. (Koshining integral alomati). 
Faraz qilaylik, 
 
x
f
 
funksiya 



;
1
oroliqda aniqlangan bo`lib, 
 
0

x
f
va monoton 
kamayuvchi bo`lsin. U holda
 



1
n
n
f
 
qatorning yaqinlashuvchi bo`lishi uchun
 


1
dx
x
f
 
integralning yaqinlashuvchi bo`lishi zarur va yetarli. 
3
0
 Ixtiyoriy hadli qatorlar va ularning yaqinlashishi 
Bizga biror 



1
n
n
a

(13)
 


167 
qator berilgan bo`lsin. Agar bu qatorning hadlari 

ishorani qabul qilishi 
mumkin bo`lsa, bunday qatorga 
ixtiyoriy hadli qator
 (yoki 
ixtiyoriy qator

deyiladi

1-Ta`rif. 
Agar



1
n
n
a

(14) 
qator yaqinlashuvchi bo`lsa, u holda (13)-qator 
absolut yaqinlashuvchi 
qator deyiladi. 
 
1-Teorema.
Agar (14)-qator yaqinlashuvchi bo`lsa, unda (13)-qator 
ham yaqinlashadi, ya`ni absolut yaqinlashuvchi qator oddiy ma`noda ham 
yaqinlashuvchi bo`ladi. 
 
2-Ta`rif.
 
Agar (13)-qator yaqinlashuvchi bo`lib, (14)-qator 
uzoqlashsa, unda (13)-qator 
shartli yaqinlashuvchi
 qator deyiladi. 
 
Agar sonli qator 
 





1
1
1
n
n
n
a
yoki 
 




1
1
n
n
n
a
ko`rinishda bo`lib, 
0

n
a
bo`lsa, u holda bunday qatorga hadlarining 
ishoralari almashinib 
keluvchi qator 
deyiladi. 
 
2-Teorema. (Leybnis alomati). 
Agar
 





1
1
1
n
n
n
a

(15) 
qator berilgan bo`lib, 
1)
 
 

n
a
, ya`ni 
0
1



n
n
a
a
 


,
,...
2
,
1

n
 
2)
 
0
lim



n
n
a
 
bo`lsa, u holda (15)-qator yaqinlashuvchi bo`ladi. 
 
Misol. 
 










1
1
...
4
1
3
1
2
1
1
1
n
n
n
qator Leybnis alomatiga ko`ra yaqinlashuvchi bo`ladi va uning shartli 
yaqinlashuvchi ekanligini ko`rish qiyin emas.
 
 
3-Teorema. (Dirixle alomati). 
Agar
n
n
n
b
a



1

(16) 
qator berilgan bo`lib,
1)
 
 
n
a
 ketma-ketlik monoton bo`lib nolga intilsa; 


168 
2)
 



n
k
k
n
b
B
1
 


,
3
,
2
,
1

K
n

chegaralangan bo`lsa, u holda (16)-
qator yaqinlashuvchi bo`ladi. 
4-Teorema. (Abel alomati). 
Agar (16)-qator berilgan bo`lib, 
1)
 
 
n
a
 ketma-ketlik monoton va chegaralangan, 
2)
 



n
k
k
n
b
B
1
 qator yaqinlashuvchi 
bo`lsa, unda (16)-qator yaqinlashuvchi bo`ladi. 
 
Bizga 

hadli (13)-qator berilgan bo`lsin. Bu qator hadlarini 
guruhlab quyidagi qatorni tuzamiz: 






1
2
1
...
n
a
a
a


...,
...
2
2
1
1
1






n
n
n
a
a
a
(17) 
bu yerda 
...
2
1


n
n
 va 


k
 
da
 


k
n
 
 
5-Teorema. 
Agar (13)-qator yaqinlashuvchi bo`lib, yig`indisi S 
soniga teng bo`lsa, unda (17)-qator ham yaqinlashuvchi va uning 
yig`indisi ham S soniga teng bo`ladi. 
 
Izoh. 
5-teoremaning
 
aksi
har doim ham o`rinli bo`lavermaydi. 
Masalan, 
 










1
1
...
1
1
1
1
1
n
n
qator uzoqlashuvchi, lekin bu qatorni guruhlash natijasida hosil bo`lgan 
     
...
0
...
0
0
...
1
1
1
1
1
1











 
qator yaqinlashuvchi. 
Endi 












1
2
1
...
...
n
n
n
a
a
a
a

(18) 
yordamida (13)-qator hadlarining o`rinlarini almashtirishdan hosil bo`lgan 
yangi qatorni belgilaymiz.
 
 
6-Teorema. 
Agar (13)-qator absolut yaqinlashuvchi bo`lib, 
yig`indisi S soniga teng bo`lsa, u holda (18)-qator ham yaqinlashuvchi va 
uning yig`indisi ham S soniga teng bo`ladi. 
 
Izoh. 
6-teoremadagi (13)-qatorning absolut yaqinlashishi sharti 
muhim shartdir. Aks holda teoremaning o`rinli bo`lishi shart emas. 

Masalan, 


169 
 
 
...
1
1
...
4
1
3
1
2
1
1
1
1
1
1















n
n
n
n
n
qator shartli yaqinlashuvchi va 
2
ln

S
. Darhaqiqat,


 
 
,
1
...
4
3
2
1
ln
1
4
3
2
x
r
n
x
x
x
x
x
x
n
n
n











1


x
(19) 
yoyilmada 
1

x
desak, 
 
 
 
1
1
1
1
...
4
1
3
1
2
1
1
2
ln
1
n
n
n
n
r
S
r
n












va 
 
1
1
1


n
r
n
bo`ladi. 
2
ln
lim





n
n
S
S
Shunday qilib 
 






1
1
.
2
ln
1
n
n
n
ekan.

Bu qatorning qismiy yig`indilari 











n
k
n
k
k
S
1
2
,
2
1
1
2
1
 
1
2
1
2
1
2




n
S
S
n
n
 
chekli S limitga ega: 



n
n
S
2
lim
2
ln
lim
1
2





S
S
n
n
Endi berilgan qatorda hadlarining o`rinlarini almashtirish yordamida 
quyidagi 
...
4
1
2
4
1
1
2
1
...
8
1
6
1
3
1
4
1
2
1
1












n
n
n
(20) 
qatorni hosil qilamiz. (20)-qatorning yig`indisini hisoblaymiz. 














n
k
n
k
k
k
S
1
3
4
1
2
4
1
1
2
1
qismiy yig`indini olamiz. 































n
k
n
n
n
k
k
S
k
k
k
k
k
1
3
2
1
1
2
1
2
1
lim
lim
2
1
1
2
1
2
1
4
1
2
4
1
1
2
1
 
S
n
S
S
S
S
n
n
n
n
n
n
2
1
1
2
1
lim
lim
2
1
lim
2
1
3
1
3
2






















va 





2
3
lim
n
n
S
















S
n
n
S
n
n
2
1
2
4
1
1
2
1
lim
3
(20)-qatorning yig`indisi 
2
ln
2
1
2
1



S
S
ekan.



170 
 

Download 1,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish