5-топшириқ 1-вазифа. Савол: Мактабгача таълимда қўлланиладиган тамойилларни ёритиб беринг

Таълимнинг илмийлиги тамойили таълим мазмунини замонавий фан ва техника ривожланиш даражаси, жаҳон сивилизатсияцси то’плаган тажрибага мос келишини ифодалайди. Бу тамойил таълим вақтида ва о’қишдан ташқари вақтда амалга ошириладиган таълим мазмуни о’қувчиларни объэктив илмий далиллар, hodisalar, қонунлар, замонавий ютуқлар ва ривожланиш истиқболларини очиб беришга яқинлаштириб, у ёки бу соҳанинг асосий назария ёки коньсепсиялари билан таништиришга ё’налтирилган бо’лишини талаб этади.

4.	Та’лимнинг тизимлилиги ва изчиллиги тамойили.	Ижтимоий тараққиётнинг ҳар бир давридаги мактабнинг тарихий тажрибаси та’лим вазифасини ма’лим бир тизимсиз бажариб бо’лмаслигини ко’рсатади. О’қув материалини тушьунтириш тизими о’қув материали аниқ баён қилинган г’ояларга, о’қитувчи бу г’ояларниннг қайсиларини тушьинтирмоқчи эканлигига, уларнинг билимларни о’злаштиришга қанчалик имконийят беришини, о’қитувчининг билиш – билмаслигига, ва шу савиядаги болаларга хос фикрлаш фаолиятининг хусусиятларига, дасрдаги билимларни о’злаштириш жараёни одамда қандай тушьинилишига бог’лиқдир.
5.	Та’лимнинг тарбияловчи ва камол топтирувчи тамойили.	Та’лимнинг тарбияловчи ва камол топтирувчи тамойили та’лимга интилиш янгилик эмас. Уни мамлакатимиз педагогикаси тарихида илк бор Форобий, Берунийлар асослаб беришганди. ... Аслида, ҳозирги пайтда етакчилик қилаётган тарбияловчи ва камол топтирувчи та’лим принциплари ўқув жараёнига, шу жумладан, та ’лимнинг асосий шакли бўлмиш дарсга ўз та’сирини кўрсатиши лозим. 0ъқитиш жарайонига қўйиладиган талаблар жамият ривожланишининг турли босқичларида ҳам доим бир хил бўлмаган. ... Масалан, М .И.Скаткин узлуксиз та’лим тамойилини ҳисобга олиб, ўқитишнинг мустақил билим олишга ўтиш принципи жорий этилишини таклиф қилади, шунингдек, ўқишга ижобий муносабатни шакллантиришга катта э’тибор бериб, та’лим ижобий асосда олиб борилиши принципни мақсадга мувофиқ деб билади.
6.	Та’лимнинг кўрсатмалилик тамойили.	Билишнинг биринcҳи поғонаси - жонли мушоҳада, я’ни теварак-атрофдаги нарсалар ва ҳодисаларни идрок этишдир. Кўрсатмалилик принципи идрок этишни осонлаштириши ва назарий билимларни ҳаёт, амалиёт билан боғлаш имконини беради. Бу принцип ўрганилаётган ҳодисаларга қизиқишни оширади, билимларни пухтароқ эгаллашга ёрдам беради. кўрсатмалилик тушьунчаси идрок этишнинг ҳар хил турлари - кўриш, эшитиш, сезиш ва ҳоказолар билан боғланган. Кўрсатмалилик, айниқса, ўқувчилар ўрганиладиган у ёки бу нарсалар тўғрисида муайян тасаввурга эга бўлмаган пайтда жуда зарурдир.
7.	Та’лимнинг тарбияланувчи шахсига таянган жамоавийлик тамойили.	Тарбияланувчи шахсини ахлоқий тарбиялаш жараёнига технологик ёндашувда тарбиячи ва тарбияланувчи о’ртасида ҳамкорлик, уларнинг бир-бирига таъсири ҳамда таълим-тарбия жараёнини ташкил этиш ва бошқариш, шахсни шакллантиришга ё’налтирувчи услублар, тарбияланувчи фаолиятини то’г’ри ташкил этиш, педагогик жараёнда пайдо бо’лган муаммоларни бартараф этиш, ижодий ишчанлик муҳитини яратиш, тарбияланувчи фаолиятини баҳолаш каби о’қув-билув ишлари амалга оширилади. Аммо таълим жараёнига технологик ёндашув – бу ҳали шахсни шакллантиришни то’лиқ ҳал этади, деган со’з эмас. Бош мақсад тарбияланувчиларни ахлоқий шакллантиришга ё’налтирилар экан, таълим жараёнини муайян босқичларга бо’либ олиш ва ҳар бир босқич учун хусусий мақсадларни ҳам белгилаш, шунингдек, бош ва хусусий мақсадларни амалга оширишга ёрдам берувчи метод ҳамда усулларни танлаш, бу ё’лда учрайдиган катта-кичик муаммоларни ҳал этиш асосида улар о’ртасида о’заро уйг’унликни ҳосил қилишга қаратилади.
8.	Бериладиган билимланинг тушьунарлилик тамойили.