5. Oqıtıw metodları hám quralları. JobaSÍ: Oqıtıw metodı, usılı hám quralı haqqında túsinik

Kórsetpeli oqıtıw metodları – baqlaw, demonstratsiya, illyustratsiya bolıp úsh túrge bólinedi. Baqlaw. Mektep ámeliyatında baqlaw metodınıń eki túri; zat hám qubılıslardı tábiyiy hám jasalma jaǵdayında baqlaw; tájiriybe jaǵdayında baqlaw túri qollanıladı. Baqlaw – qısqa, uzaq múddetli boladi. Demonstratsiya. Demonstratsiya sózi latınsha «demonstratio» degen sózden kelip shıqqan, bizińshe kórsetiw degen mánisti ańlatadı. Didaktikada zat, qubılıs, protsessti kórsetiw arqalı bilim beriwge demonstratsiya metodı delinedi. Illyustratsiya. Latınnıń «Illustratio» sózinen kelip shıqqan bolıp teksti túsindiriwshi, talqılawshı, tolıqtırıwshı, kórsetiwshi mánisinde qollanıladı. Kórsetiwshi, súwretlewshi qurallar túrlerine plakat, karta, súwret, shema, diagramma, keste, sızılma hám basqalar kiredi. Olardan paydalanıp sabaq ótiwge illyustratsiya metodı dep júrgiziledi.
Ámeliy oqıtıw metodı. Ámeliy oqıtıw metodları oqıwshılarda jańa eplilik, kónlikpelerdi payda etiw, burınǵıların bekkemlew, teoriyalıq bilimlerdi ámelde qollaw ushın xızmet etedi. Bilimlerdi hár tárepleme tereń, tıyanaqlı hám sanalı ózlestiriwge járdem beredi. Ámeliy oqıtıw metodları tórt túrge bólinedi: shınıǵıw, laboratoriyalıq, ámeliy, grafikalıq jumıs.
Shınıǵıw. Shınıǵıw metodı barlıq pánlerdi oqıtıwda, bilimlerdi bekkemlew hám ámelde qollaw, eplilik hám kónlikpelerdi qáliplestiriw maqsetinde qollanıladı. Laborotoriyalıq jumıs. Ámeliy oqıtıw metodınıń bul túri fizika, ximiya, biologiya sabaqlarında kóp qollanıladı. Oqıwshılar oqıw ásbapları (pribor, reaktiv, t.b.) járdeminde óz betinshe baqlaw hám tájiriybe jumısların alıp baradı, bilim, eplilik hám kónlikpelerdi puxta ózlestirip aladı, ápiwayı ilimiy Eksperiment metodı menen tanısadı. Laboratoriyalıq jumıs barısında túsindiriw, baqlaw, demonstratsiya, shınıǵıw, illyustratsiya hám basqa metodlardan keń paydalanıladı. Ámeliy jumıs. Ámeliy jumıs óziniń mazmunı boyınsha laboratoriyalıq jumısqa kútá jaqın. Lekin ámeliy jumıs óndiriske baǵdarlanǵan boladı. Oqıtıw protsesinde oqıwshılardıń ámeliy jumısları hám olar hár túrli boladı. Ámeliy oqıtıw metodları -jol-joba, kiris, aǵımdaǵı, juwmaqlawshı bolıp úshke bólinedi. Grafikalıq jumıs. Muǵallim basshılıǵında hám muǵallimniń tapsırması boyınsha oqıwshılardıń ózbetinshe orınlaytuǵın súwretlew mazmunındaǵı jumıslarına grafikalıq jumıslar delinedi. Grafikalıq jumıslar barlıq klasslarda hám hámme pánlerdi oqıtıwda qollanıladı.