5-mavzu temir yo‘llar toifasi, trassasi, tarxi, bo‘ylama va ko‘ndalang qirqimi haqida asosiy tushunchalar

Temir yo‘l tarxi, yo‘l bo‘ylama va ko‘ndalang qirqimi elementlari va ularning parametrlari

Loyihalash davrida yo'lning trassasini belgilash liniyani trassalash deyiladi.

Temir yo'l aholi punktlari orqali o'tishi, tabiiy to'siqlarni (tog'lar, ko'llar, botqoqlik kabilar) aylanib o'tishi, yer ustki tuzilishining notekisliklaridan o'tishi va nihoyat qurilish harajatlarini arzonlashtirish maqsadlarida trassa holatini rejada va profilda o'zgartirishga olib keladi

Temir yo'l liniyasining tarxi

tarxida:

• to'g'ri chiziqli uchastkalar
• egriliklar

Temir yo'lning bo'ylama profil ko'rinishi

Profilda:

• maydoncha - gorizontal uchastkalar
• qiyalik - nishabliklar

To'g'ri yo'l uchastkalari ularning uzunligi bilan tavsiflanadi. Yo'l egriliklarini burilish burchagi φ, egri radiusi R, egri uzunligi K va tangensi T kabi ko'rsatkichlar ifodalaydi
ЭБ – egri boshlanishi; ЭO – egri oxiri; БУ – burilish cho'qqisi; R – egri radiusi; φ – burilish burchagi
Еng katta taxminiy harakat tezligi: Vmax = 4,6 , км/с)

Yangi temir yo'l liniyalarini loyihalashda tavsiya etiladigan burilish egrisi radiuslarining meyoriy qiymatlari

Темир йўлнинг даражаси	Эгри радиуси, м
	Тавсия этиладиган радиуслар	Рухсат этилган радиуслар
		Қийин шароитларда	Ўта қийин шароитларда техник- иқтисодий асослаб	Бошқарма билан келишилган ҳолда
Тезюрар	4000-3000	2500	1200	800