5-mavzu temir yo‘llar toifasi, trassasi, tarxi, bo‘ylama va ko‘ndalang qirqimi haqida asosiy tushunchalar

Temir yo'llarning toifalanish darajalari

Temir yo'l darajasi	Тemir yo'lninig ahamiyati	Yukli yo'nalishda yillik keltirilgan yuklanish nettosi,mln.tkm/km
Tezyurar	Yo'lovchi poezdlarining 160 dan 200 km/soatgacha tezlikda yurishi uchun magistral temir yo'llar	–
O'ta Yuklangan	Katta miqdorda yuklar tashishuchun magistral temir yo'llar	50 dan ortiq
I	Magistral temir yo'llar	30 dan 50 gacha
II	Xuddi shunday	15 dan 30 gacha
III	Xuddi shunday	8 dan 15 gacha
IV	Temir yo'llar. Stantsiyalarning bog'lovchi va korxonalarning shoxobcha yo'llari	8 gacha yuklanganligidan qat'i nazar

Temir yo‘l trassasi va uning elementlari

Темир йўл линиясининг трассаси – ер полотносининг қош чизиғи сатҳида (бровка) темир йўл бўйлама ўқ чизиғининг фазовий ҳолатини белгилайди.

Трассанинг горизонтал текисликка проекцияси унинг тархи (план) дейилади. Трасса чизиғининг вертикал текисликка ёймаси линиянинг бўйлама профили дейилади.

Трасса ёқалаб темир йўлни, унинг бошқа иншоот ва қурилмаларини, темир йўл посёлкаларини ва шаҳарчаларини жойлаштириш ва ўрмонзорлар барпо этиш учун ажратиладиган ер йўлнинг ажратилган йўлаги (полоса отвода) деб номланади. Ажратилган йўлак чегаралари йўлларнинг ривожланиш истиқболларини ҳисобга олган ҳолда махсус кўрсаткичлар (межевой знак – чегара белгиси) билан белгиланади.
Йўлга ажратилган йўлакнинг чегара белгиси