5-мавзу. Саноат биноларининг турлари. Енгил саноат бинолари

5-мавзу. САНОАТ БИНОЛАРИНИНГ ТУРЛАРИ.

Енгил саноат бинолари

Енгил саноат корхоналари 5 та асосий ва 27 та ёрдамчи ишлаб-чиқариш техника корхона биноларидан ташкил топган. Шу билан бирга енгил саноат корхоналари хўжалик тармоқлари: кимё, машинасозлик электротехника ва бошқа корхоналарига 60 % ишлаб -чиқариладиган махсулотлари билан хизмат килади.
Енгил саноатнинг энг катга тармоқларидан тўқимачилик, тери ишлов, оёқ - кийим, мўйна ва тикувчилик ишларидан иборат. Бу биноларнинг хусусиятларидан бири технология бўлиб уларни жойлаш учун катта майдон талаб қилади. Масалан: тўқимачилик корхоналари (комбинатлар)га 40 - 50 га. Аксарият, тикув ва бошқа корхоналарга 1 - 2 га ажратилади.
Тўқимачилик ва ип йигирув корхоналаридан Тошкентда 30 йилларда қурилган тўқимачилик комбинатлари мисол қилиш мумкин.
Енгил саноат биноларини шаҳар тузилишида қуйидагига жойлаштириш тавсия қилинади:
— Турар жой районлар ичида (тикув, трикотаж, пайпоқ тикиш, оёқ - кийим, гиламлар ва шунга яқин фабрика ва комбинатлар).
— Турар жой туманлари яқинида (ип - йигирув корхоналари, бўёқлар ишлатилмайдиган ва жун маҳсулотлари чиқариладиган корхоналар).
— Турар жой туманлари ташқарисида: пахта тозалаш заводлари, сунъий тери тайёрловчи заводлар, пластмасс терилар, клеёнкалар ишлаб-чиқариш заводлари.
Тикувчилик корхоналари аҳолини кийимга бўлган эҳтиёжини таъминлаш ва ёшларни, аёлларни иш ўрни билан банд қилиш мақсадида қурилади. Бундай иншоотлар барча турдаги зарурий кoммунал қулайликлар (сув, канализация, иситиш қурилмалари ва ҳ.к.) билан жиҳозлаш, ишчи ходимларга қулай шароитлар яратиш ва дам олиш зоналари билан таъминланган бўлиши зарур.
Бундай тикувчилик корхоналари бевосита шаҳарларнинг аҳоли яшайдиган ҳудудларга яъни турар жой бинолари билан архитектуравий боғланишда жойлаштириш лозимдир. Кичик тикувчилик корхоналари лойиҳасини унинг қурилиш қоидаларига риоя қилган ҳолда ва IV та иқлим районларидаги зилзилабардошлик (сейсмика) 7-9 баллик деб ҳисобга олиниши, шунингдек бино атрофларини кўкаламзорлаштириш, ободончилик, бинонинг йўналиши (ориентацияси) ва микроиқлимни ҳисобга олган ҳолда яратиш тавсия қилинади.