5-Mavzu. Nozogeografik tadqiqotlarda demografik bilimlarning qo’llanilishi

Umumiy o’lim ko’rsatkichi (koeffitsienti) bu - 1 ming o’rtacha yillik aholiga bir yilda to’g’ri kelgan o’lim hollarining soni: A/V x 1000 (o’rtacha aholi soniga nisbatan olingan umumiy o’lim soni x 1000). Hisoblab chiqilgan ko’rsatkichlar xuddi shu koeffitsientning o’tgan yillar yoki boshqa xududlardagi qiymatiga solishtirib ko’riladi. Bunda olingan ko’rsatkichlarni baholash uchun umumiy o’limning quyidagi taxminiy darajalari mezon bo’lib xizmat qiladi: past (1 ming aholi hisobidan olganda yiliga 7-10 o’lim), o’rtacha (1 ming aholi hisobidan olganda yiliga 11-15 o’lim) va yuqori (1 ming aholi hisobidan olganda yiliga 16-20 o’lim). Umumiy o’lim ko’rsatkichlari tibbiy-demografik jarayonlarga taxminiy baho berish uchun xizmat qiladi, xolos, Chunki aholining yoshi va jinsi to’g’risidagi aniq ma‘lumotlardan foydalanmasdan turib, uning ahvoli xususidagi haqiqiy manzarani to’laligicha ko’rsatish deyarli mumkin emas. Masalan, boshqa sharoitlar bir xil bo’lganida yosh va o’rtayashar kishilar ko’pchilikni tashkil qiladigan joylarda umumiy o’lim koeffitsientlarining populyasiyada yoshi o’tib qolgan va keksa kishilar ko’p joylardagiga qaraganda pastroq bo’lib chiqishini kutish kerak. Kasb-kori har xil bo’lgani holda yoshi bilan jinsi ham turlicha bo’lgan guruxlar xususida ham xuddi shunday bo’lib chiqadi.