5 Mavzu: Me`yorida rivojlanayotgan bolalarning go‘daklik yoshida nutqiy, psixik va jismoniy rivojlanish qonuniyatlari Reja

   Chaqaloqning  2  oyligiga  kelib  uning  uyg‗oqlik  paytining  davomiyligi  kun 

davomida 6-7 minutga uzayar ekan. Uyquga esa bir sutka davomida 16 soat ketadi. 

Chaqaloq uyg‗oq paytida tinimsiz harakatda bo‗lib, bu jarayonda uning harakatlari 

kuchga to‗lib, jismonan mustahkamlanadi. U tobora erkin harakatlana boshlaydi. U 

tez-tez  ko‗kragi  ustida  qo‗llarini  ochib,  keriladi.  Qorinda  yotgan  holatida  boshini 

ko‗tarib  tura  olishi  mumkin,  lekin  qisqa  vaqt  ichida  charchaydi,  chunki  boshi 

---

tanasiga  nisbatan  og‗irroq  va  uni  ko‗tarish  bola  uchun  og‗irlik  qiladi.  Agarda  siz 

chaqaloqni  qo‗lingizga  olsangiz,  unda  chaqaloq  boshini  bir  necha  minut 

ko‗targanini guvohi bo‗lasiz. Lekin biror bir ovoz-tovushni eshitishi bilan yorqin 

rangni ko‗rishi bilan boshi pastga tushar ekan. 6 haftalik davrida chaqaloqda motor 

qobiliyatlarning  tez  rivojlanishini  ko‗rishimiz  mumkin.  U  xali  karavotchasidan 

boshini  ko‗tarolmasa  ham,  oyoq-qo‗llarini  ko‗taradi.  Agarda  uni  qoringa  yotqizib 

qo‗ysangiz,  uholda  chaqaloq  boshini  yon  tomonga  bemalol  nafas  olish  uchun 

buradi. 

3-4-5  oylikka  kelib  ilgari  qo‗llari  mushtum  holatda  bo‗lgan  bo‗lsa,  endilikda 

esa qo‗llarini bemalol ochib, yopa olishi mumkin: u endi uni qiziqtirgan predmetni 

qo‗llari  bilan  ushlay  olishi  mumkin;  1  ta  qo‗li  bilan  ikkinchi  qo‗lini  topa  olishi, 

ikkala  qo‗lini  birlashtirish  mumkin,  barmoqlari  bilan  o‗zini  topishi  qo‗llarini, 

mushtini  ochib  yopa  oladi.  Uning  qo‗llari  tobora  quloq  soluvchi  bo‗ladi.  3 

oylikning  oxiriga  kelib  chaqaloq  o‗zining  tanasini  yaxshiroq  seza  boshlaydi. 

O‗yinchoqlarni  ushlab  olgisi,  qo‗llari  bilan  predmetlarni  olgisi  keladi.  Qorinda 

yotgan holda chaqaloq chalqancha o‗girila oladi va boshini 2-2,5 minutga ko‗tara 

olishi  mumkin.  U  boshini  qat‘iy  ushlaydi  va  har  xil  tomonga  bura  oladi,  ya‘ni 

qaray  oladi.  Huddi  mana  shu  holat  uning  rivoji  uchun  katta  ahamiyatga  ega.  U 

qiziqish  bilan  uni  o‗rab  turgan  atrof-olamni  kuzatadi.  12  haftalik  chaqaloq  tekis 

holatdan 

yon 

tomonga 

o‗girila  oladi.  Qo‗l  va  oyoqlar  harakatlari 

koordinatsiyalashgan.  Undan  tashqari  qo‗l  va  oyoqlarini  bukishni  boshlaydi. 

Ko‗pincha  chaqaloqlarning  oyoqlari  yuqori  ko‗tarilgan  bo‗ladi.  Agar  oyoqlari 

tagiga  biror-bir  to‗siq  qo‗ilsa,  u  oyoqlari  bilan  itarishni  boshlaydi.  U  buni  juda 

katta qiziqish, hoxish bilan bajaradi.