5-mavzu. Kelib chiqishi mikrobli xavflar Mavzu rejasi

9. Xayvonlardan yuqadigan infektsiyalar

Xayvonlardan odamga uzatiladigan eng keng tarqalgan oziqaviy infektsiyalarga tuberkulez, brutsellez, sibir yarasi, yashur, yirik shoxli qoramolni spongioform entsefalopatiyasi, sap va b. tegishli.

Brutsellez (Brucella) o‘ta xafli infektsion kasalliklar toifasiga kiradi. Ushbu kasallik kasal xayvonlarni sutini yoki sut maxsulotlarini iste’mol qilinishi, shuningdek xayvonlar bilan kontakt paytida va nimtalanmagan xayvon go‘shtini bo‘laklash natijasida kelib chiqadi. Brutsellez qo‘zg‘atuvchisi Brucella bakteriyasi aniq aerob va mikroaerofill xisoblanib optimal o‘sish xarorati 37 ⁰S ni tashkil qiladi. 60 ⁰S xaroratgacha isitilganda brutsellez qo‘zg‘atuvchisi 10-15 min dan keyin xalok bo‘ladi.
Kasallik isitma, bo‘g‘im va mushaklardagi og‘riq ko‘rinishida kechadi va bir necha yil davom etishi mumkin. Inkubatsion davri 4-20 kun va undan uzoq davom etadi. Profilaktika tadbirlari so‘yiladigan xayvonlar va xayvonot kelib chiqishli oziq-ovqat maxsulotlarini veterinariya-sanitariya nazoratini amalga oshirilishidan iborat.
Kam xavfli bo‘lmagan oziqaviy infektsiya kuydirgi (sibir yarasi) xisoblanadi. Kuydirgi yirik spora xosil qiluvchi Bacillus anthracis tayyoqchasi tomonidan qo‘zg‘atiladi. Ushbu batsillarni optimal o‘sish xarorati 37 ⁰S. Sporalar juda chidamli bo‘lib uzoq qaynatilganda xam xalok bo‘lmaydi. Odamga kasallik kasal xayvonlar bilan kontakt paytida, shuningdek zararlangan ovqat yoki suvni iste’mol qilinishida, xavo-tomchili va xavo-chang yo‘li bilan o‘tadi. Kasallikni teri, o‘pka va ichakda kechadigan shakllari mavjud.