5-Mavzu: Buxoro viloyati madaniy meros obyektlari. O`zbek milliy to`ylari. Reja

Masjidi 
Kalon(Poi 
Kalon) 
(fors. 
- 
katta 
masjid) 
— Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik. 12-asrdagi qadimiy 
imorat qoldiqlari ustiga 14—15-
asrlarda qurila boshlanib, 16-asr boshlarida taʼmir etilgan. (masjid hovlisi va atrofida olib 
borilgan arxeologik tekshirishlar natijasida aniqdangan). 
Meʻmorchiligi. 
Masjid toʻgʻri 
toʻrtburchak tarhli (127x78 
m), 
keng 
hovli 
atrofini gumbazli bostirma ayvon egallagan. 288 qubba (gumbazcha) 208 ustunga tayangan. 
Ular oʻziga xos mahobatli koʻrinishga ega boʻlib, ustunlarga keyinchalik murabba 
tarhli poyustunlar oʻrnatilgan. 
Hovlining toʻrt tomoni 
markazida 
naqshinkor peshtoqlar bor. Sharqdagi tashqi 
ulkan 
peshtoq 
mahobati 
va 
muhtasham bezagi bilan alohida ajralib turadi. 

---

Masjidi kalonning tashqi 7 eshigi boʻlib, asosiy sharqiy darvoza oldida va ichida keng ayvonlar 
joylashgan. Peshtoq ravogʻidagi boloxona va uning yon tomonidagi qirrali ravoqlar koshin va 
sirlangan gʻishtlar bilan bezatilgan. Ayniqsa, ganchkori ravoqlar alohida ajralib turadi. 
Peshtoq 
orqali 
hovli toʻri (yuqorisi)dagi xonaqoh maqsuraga 
oʻtiladi. 
Xonaqohning 
tashqi poygumbazi baland, moviy gumbazi uzoqdan koʻzga tashlanib turadi. Ichki gumbaz 
osti bagʻallariga "qolibkori" uslubida qator mayda ravoqchalar ishlangan. Mehrob bezaklari 
nafis koshinkorlik sanʼatining yuksak namunasidir, unda usta Boyozid Puroniy nomi va 1514 
yil sanasi koʻrsatilgan. 
Peshtoq oldidagi sahnda kichik koʻshk (pavilon) bor, qurilishi (20-asr)da Usta Shirin 
Murodov qatnashgan. 
Labihovuz 
ansambli
- Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik (17-asr). 
Dastlab bozor maydoni boʻlgan. Maydon oʻrtasida katta qovuz qazilib 
(1620 yil) 
atroflari sinchlar bilan 
mustahkamlangan, 
harsanglardan zinapoyalar, marmardan tarnovlar ishlangan. Shagʻal va tuproq bilan toʻldirilib 
shibbalangan. Hovuz eni 36 m., boʻyi 45,5 m., chuq. 5 m. Uning gʻarbida Nodir Devonbegi 
xonaqohi, sharqida Nodir Devonbegi madrasasi, shim.da Koʻkaldosh madrasasi va Ernazar 
elchi madrasasi ( 
saqlanmagan) 
qad 
koʻtargan. 
Hozirgi 
hovuz 
atrofiga chinorlar ekilib, choyxona qurilgan. Yodgorliklar taʼmirlangan.
[1]