5 мавзу. “Буйрак ва сийдик йўллари касалликларида ҳамшира парвариши”

Буйрак санчиғида биринчи ёрдам.
Буйрак санчиғини бошидан кечираётган беморнинг ахволи кучли оғриқ туфайли оғир бўлганлиги учун унга албатта биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш зарур.
Бунда биринчи тиббий ёрдам адекват равишда оғриқ қолдиришдан иборатдир.
Оғриқни қолдириш учун оғриқ қолдирувчи дори воситаларидан фойдаланилади.
Одатда, қуйидаги оғриқни қолдирувчи дори воситаларидан фойдаланилади:

1. 
   Ностероид яллиғланишга қарши дори воситалари (НЯҚВ).
   
2. 
   Спазмолитиклар.
   
3. 
   Наркотик дори воситалари.
   

Агар беморда НЯҚВ ини олишга қарши кўрсатмаси (ошқозон ёки 12 бармоқ ичак яраси, ярали колит, ушбу воситага аллергик сезувчанлик, ҳомиладорлик, ёш бола) бўлмаса, кўпинча, диклофенак 3 мл, мушак орасига парентерал инъекция қилинади. Диклофенак ўрнига, кетопрофен (кетонал) 2мл, мушак орасига юбориш ҳам мумкин.
Спазмолитик дори воситаларидан, кўпинча, таркибида бир неча дори воситаси бўлган дорилардан фойдаланиш мумкин. Бундай дорилар жумласига, масалан, баралгин дори воситаси кириб, ушбу дорини 5 мл, вена ичига секинлик билан жўнатиш лозим. Баралгин вена ичига юбориш давомида, айрим беморларда кўнгил айниши ва қайт қилишга олиб келиши мумкинлигини ёдда тутиш лозим.
НЯҚВ ёки спазмолитиклар айрим беморларда буйрак санчиғини бартараф қилмаслиги мумкин. Бу холда, беморга стационар шароитда наркотик дори воситаси (промедол, фентанил ва б.) қилиниш мумкин.
Жуда хам кам холларда, айрим беморларда буйрак санчиғи наркотик дори воситалари таъсирида ҳам тўхтамайди. Бу тоифадаги беморлар операция усули билан буйрагига найча-дренаж қўйилганидан (нефростомия) кейингина оғриқ қолиши мумкин.
Бундан бир неча ўн йиллар илгари ёзилган тиббий адабиётларда буйрак санчиғи вақтида суюқликни кўп истъемол қилиш зарурлиги таъкидланган. Аммо, суюқликни кўп истеъмол қилиш буйак санчиғини кучайтириши мумкин, шунинг учун ҳозирга даврда шифокорларимиз беморларга буйрак санчиғи пайтида суюклик қабул қилишни чегаралашни тавсия қилишади.
Буйрак санчиғи пайтида бел соҳаларига «иссиқ» қўллаш, беморларнинг иссиқ ванна қабул қилишлари оғриқни бартараф қилишда яхши ёрдам беради.
Буйрак санчиғини узоқ вақт давом этишида, тана харорати 38С ва ундан баланд бўлган холларда, сийдик ажралмай қолган вақтда (анурия) тери орқали нефростомия амалиёти ўтказиш зарур.