5-мавзу: бозор иқтисодиётининг мазмуни ва белгилари

4.Pulning vazifalari. Valyuta tushunchasi. Milliy valyuta bo`lgan so`mning qadrini oshirish.
Pulning iqtisoddagi ahamiyatini u bajaradigan vazifalar belgilab beradi. K.Marks pulning besh vazifasi borligini ko`rsatgan edi:

1. 
   Qiymat o`lchovi;
   
2. 
   Muomala vositasi;
   
3. 
   Jamg`arish vositasi;
   
4. 
   To`lov vositasi;
   
5. 
   Jahon pullari.
   

Pul umumiy ekvivalent bo`luvchi tovar ekan, u o`zida ijtimoiy
mehnatni mujassamlashtiradi va shu sababli tovarlar qiymatini o`lchay oladi. Tovarning qancha turishini pul bilan belgilab, u 50 so`m, 10 dollar, 50 dinar, 20 marka, 50 sent turadi deb aytamiz. Buyumning og`irligi, eni va bo`yiga qarab, kilogramm yoki metr bilan o`lchaganday tovarlar narx bilan o`lchanadi. Narx esa qiymatga muvofiq qo`yiladi.

Bundan tashkari, pul oldi-sotdida ishlatiladi. Pul yordamida tovarni xarid etish pulga tovar ayirboshlash P-T yoki tovarni sotish ya'ni tovarni pulga ayirboshlash T-P ko`rinishda yuz beradi. Bu jarayonda pul vositachilik qiladi, u muomala vositasi vazifasini bajaradi. Pulning bu vazifasini faqat real pullar va ularning muomaladagi qiymat belgilari bajaradi. Pul hamma tovarga ayirboshlangandan, hamma yerda qabul qilinadi. Agar pul bo`lmaganida edi, kerakli tovar topib olish uchun o`z tovarini boshqa tovarga, boshqasini va yana boshqasiga almashtirish ko`p marta yuz berib, nihoyat kerakli tovar uchraguncha davom etar edi. Pul bunday mushkullikni oson qiladi.

Pul shuningdek