5-Mavzu: Biznes sub’yektlarning bankrotligi

Qishloq xo‘jaligi korxonasi deganda qishloq xo‘jalik kooperativi (shirkat xo‘jaligi), fermer xo‘jaligi va yuridik shaxs tashkil etmagan holdagi dehqon xo‘jaligi, shuningdek faoliyatining asosiy turi tovar qishloq xo‘jaligi mahsulotini etishtirishdan iborat bo‘lgan boshqa yuridik shaxslar tushuniladi.

Qishloq xo‘jaligi korxonalarining bankrotligi to‘g‘risida ish qo‘zg‘atilgunga qadar ularga nisbatan “Qishloq xo‘jaligi korxonalarini sanatsiya qilish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunida belgilangan tartibda sudgacha sanatsiya qilish qo‘llanilishi mumkin. Sudgacha sanatsiya qilish muddati mobaynida tabiiy ofatlar va boshqa fors-major holatlar tufayli qishloq xo‘jaligi korxonasining ishlab chiqarishida pasayish va moliyaviy ahvolida yomonlashish sodir bo‘lgan bo‘lsa, sudgacha sanatsiya qilish o‘n ikki oyga uzaytirilishi mumkin.

Qishloq xo‘jaligi korxonasida kuzatuv, sud sanatsiyasi va tashqi boshqaruv etishtirilgan tovar qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini realizatsiya qilish uchun zarur vaqtni hisobga olgan holda qishloq xo‘jaligi ishlarining tegishli davri tugagunga qadar bo‘lgan muddatga joriy etiladi. Bunda kuzatuv taomili muddati uch oydan, sud sanatsiyasi va tashqi boshqaruv jami muddati esa o‘ttiz olti oydan oshmasligi lozim. Bu muddat qonunda belgilangan holatlarda o‘n ikki oyga uzaytirilishi mumkin.

Bankrot deb topilgan qishloq xo‘jaligi korxonalariga tegishli bo‘lgan mol-mulk kim oshdi savdosiga mulkiy majmua sifatida sotishga qo‘yilmog‘i lozim.

Qarzdorning mol-mulkini sotib olishda imtiyozli huquqqa, shuningdek yerga egalik qilish huquqiga qishloq xo‘jaligi mahsuloti yetishtirish bilan shug‘ullanayotgan va qarzdorning yer uchastkasiga bevosita tutash yer uchastkasiga egalik qiluvchi shaxslar ega bo‘ladilar.

Bankni bankrot deb topish to‘g‘risidagi arizani ko‘rib chiqish uchun O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan bank faoliyatini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziya qaytarib olinganidan keyingina iqtisodiy sud tomonidan qabul qilinadi.

Banklarga nisbatan tashqi boshqaruv joriy qilinmaydi. Bankning bankrotligi to‘g‘risidagi ish ko‘rilayotganda qonunga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki va Fuqarolarning omonatlarini kafolatlash fondi ham ishda ishtirok etuvchi shaxslar deb hisoblanadi.