5-мавзу: Баскетбол ўйин қоидаларини ўргатиш режа: Ўйин техникаси асослари ва таснифи

Саватга тўп отиш финти – узатиш. Ўйинчи чап оёғини олдинга-ўнгга қўйиб отиш 
финтини бажаради. Ўша йўналишда қўлини тўп билан олдинга чиқаради. Бир оз танаффус 
бўлади: ўйинчи олдинги ҳолатда қолган ҳолда, нигоҳ ва бошининг бурилиши билан, 
ҳимоячига фаол ҳаракатлар бошқа томонга йўналтирилганини кўрсатади. Ҳимоячи қарши 
ҳаракатларга тайёрланади, лекин бу вақтда ўйинчи ҳудди олдинроқ қилинган финтни давом 
эттираётгандай, уша томонга ўтади. Тўпсиз ва тўп билан финтлар (23,24-расмлар).
23-расм. Тўпсиз чалғитиш. 

---

24-расм. Тўпни узатиш имитатсияси билан чалғитиш. 
5. Ўйин тактикаси асослари. 
Тактика – бу спорт кураши олиб боришнинг усул ва кўринишларини, тадбирларини 
ўйиннинг ривожланиш қонуниятларини ва аниқ рақибга қарши уларни ратсиёнал қўллашни 
амалий ва назарий жиҳатдан ўрганадиган бўлимдир. 
Тактик тайёргарлик аввало ҳар хил кўринишдаги комбинатсияларни ўрганишни 
тақоза этади. Комбинатсия деганда, баскетболчилардан бирининг саватга ҳужум қилиш 
учун шароит яратишга йўналтирилган, аниқ система чегарасида гуруҳ ёки жамоанинг 
ҳамма ўйинчилари томонидан илгаридан ўрганилган ва ўзаро келишилган ҳаракатлар 
тушунилади. Бундан ташқари комбинатсия, типовой ўзаро ҳаракатлар, уларнинг уйғунлиги 
ва йиғилган мусобақа тажрибалари асосида ўйинчилар томонидан ижодий тузилган ва 
амалга оширилган бўлиши мумк. 
Баскетбол тактикаси ўйинини олиб боришда қўлланадиган жуда кўп воситаларга, 
усулларга ва системаларга бойдир. Жамоалар ҳужумни ёки ҳимояни якка, гуруҳли ва жамоа 
тактик ҳаракатлари ёрдамида уюштирадилар.
 
Тактика таснифи 
Ўйиннинг асосий мазмунига мувофиқ тактика ҳужум ва ҳимоя тактикасига 
бўлинади. Унинг ҳар бир бўлими ўйинчилари ҳаракатини ташкил қилиш принципига қараб 
якка, гуруҳли ва жамоалига бўлинади. Ўз навбатида, ҳар бир гуруҳ ўйинни олиб бориш 
кўринишини ҳисобга олиб, кўринишларга бўлинади (масалан, якка ҳаракатлар, ҳужум 
давомида ўйинчиларнинг тўпсиз ҳаракати ва ўйинчининг тўп билан ҳаракати ҳам бўлиши 
мумкин). Ўйин ҳаракатларининг аниқ мазмунига қараб кўринишлар усулларга бўлинади. 
Бажаришнинг ҳар хил хусусиятларга эга бўлган усуллар вариантларнинг пайдо бўлишига 
сабаб бўлишади. Масалан, марказий ўйинчи орқали ҳужум қилиш системаси позитсион 
ҳужум қилиш усулларидан бири ҳисобланади. Бир вақтнинг ўзида таянган марказий 
ўйинчилар сонини ҳисобга олиб, бу система учта вариантга эга бўлиши мумкин: битта 
марказий ўйинчи орқали, иккита ва учта марказий ўйинчилар орқали ҳужум қилиш.