5 ma’ruza mavzu: kon massivini suvsizlantirish. Tog‘ jinslari mustahkamsizlantirish va mustahkamlantirish. Reja

5 - MA’RUZA
Mavzu: KON MASSIVINI SUVSIZLANTIRISH.
TOG‘ JINSLARI MUSTAHKAMSIZLANTIRISH VA MUSTAHKAMLANTIRISH.


Reja:

1. 
   Kon massivini suvsizlantirish.
   
2. 
   Tog‘ jinslarini mustahkamsizlantirish.
   
3. 
   Tog‘ jinslarini mustahkamlantirish
   

Kon massivini suvsizlantirish
Kon massivini suvsizlantirish jarayoni amalda barcha konchilik ishlariga xosdir, chunki tog‘ jinsi massivining sersuvliligi ularning chidamliligining (nesushaya sposobnost) pasayishi, karer borti va ag‘darma (otval) ko‘chishligi, tog‘ jinslarining mexanizmlarga yopishishi va muzlashi, hajmining oshishi va boshqa salbiy ko‘rsatkichlarga olib keladi. Massiv suvsizlanishi bilan tog‘ jinslari mustahkamligini ta’minlaydi.
Suvsizlantirish jarayoni tog‘ jinslari tarkibida suv miqdorining ko‘payishi, yig‘ilishi va tog‘ jinsidan yo‘qotilishi bilan bog‘liq va suvsizlantirish hisoblarida bevosita tog‘ jinslarining gidravlik xarakteristikalaridan foydalaniladi – suv o‘tuvchanlik koeffitsienti (filtratsiya koeffitsienti) va suv o‘tkazuvchanligi, shuningdek tog‘ jinslarining tabiiy namligi va suv chiqarish xususiyati.



5.1 – rasm. Bosimli gorizontni kesib o‘tadigan tik lahimdagi suv oqib kelish chizmasi.
Tik kon lahimlariga keladigan suv oqimi hajmi Q (m³/ch) ushbu foydali qazilma koni tog‘ jinslarining filtratsiya k_f koeffitsientidan foydalanib hisoblanadi:
(5.1),
bu erda N – er osti suvlari bosimi; R va r – depression voronka va stvol radiuslari; m – bosimli suvli qatlam qalinligi.
Gorizontal kon lahimlariga keladigan suv oqimi hajmi suv beruvchanlik koeffitsienti  (koef. vodootdachi) orqali:
(5.2),
bu erda,
l – kon lahimi yarim uzunligi, h_y – suv sathi pasayishi,
 - filtratsiya koeffitsientining suv beruvchanlik koeffitsientiga nisbati,