5- маъруза Электр схемаларни Кирхгоф қонунлари асосида ҳисоблаш

Идеал ва реал ЭЮК манбалари

Ток манбасини ЭЮК манбаси билан алмаштириш

БПТ да ток генератори

Манбаларнинг белгиланиши

Мустақил ва номустақил манбалар

• Ҳамма актив элементлар мустақил ва номустақил элементларга ажратилиши мумкин. Қийматлари электр занжирининг бошқа участкаларидаги кучланиш ва токга боғлиқ бўлмаган кучланиш ва ток ҳосил қилаётган манбалар мустақил дейилади.
• Кучланиш ва ток қийматлари занжирнинг бошқа участкаларидаги ток ва кучланишларга боғлиқ бўлса номустақил манбалар дейилади.
• Аввалги дарсликдан биз бошқарилувчи манбаларни биламиз: (савол: қандай?)

Мустақил ва номустақил манбалар

• 1.Кучланиш билан бошқарилувчи кучланиш манбаси (КБКМ), параметри кучланиш бўйича узатиш коэффиценти - Ku=U2m/U1m .
• 2.Ток билан бошқарилувчи кучланиш манбаси (ТБКМ), параметри токни кучланишга айлантириш коэффиценти - Kiu=U2m/I1m.
• 3.Кучланиш билан бошқарилувчи ток манбаси (КБТМ), параметри кучланишни токга айлантириш коэффиценти - Kui=I2m/U1m.
• 4.Ток билан бошқарилувчи ток манбаси (ТБТМ), параметри ток бўйича узатиш коэффиценти - Ki=I2m/I1m.

Мустақил ва номустақил манбалар

Мустақил ва номустақил манбалар

Мустақил ва номустақил манбалар

Элементларни кетма-кет ва параллел улаш

• Ўтказгичлар кетма-кет уланганда ҳамма ўтказгичларнинг ток кучи тенг.
• Бунда занжирнинг умумий кучланиши ўтказгич охирларидаги хар бир кучланишлар суммасига тенг.
• Параллел уланганда занжир элементларини бирлаштирувчи икки тугун орасидаги кучланиш (тушиши) ҳамма элементлар учун бир хил.
• Бунда занжирнинг умумий қаршилигига тескари бўлган қиймат, ўтказгичларни параллел уланган тескари қаршиликлари қийматлари суммасига тенг.

Элементларни кетма-кет ва параллел улаш

Элементларни кетма-кет ва параллел улаш

Элементларни кетма-кет ва параллел улаш

Элементларни кетма-кет ва параллел улаш

Элементларни кетма-кет ва параллел улаш

Назорат саволлари

• 1. Кирхгоф қонунлари (1) ва (2).
• 2. Кирхгоф қонунлари асосида электр занжирни ҳисоблаш.
• 3. Манбалар.
• 4. Мустақил ва номустақил манбалар.
• 5. Элементларни кетма-кет ва параллел улаш.