5- маъруза Электр схемаларни Кирхгоф қонунлари асосида ҳисоблаш

Кирхгоф қонунлари асосида ЭЗ ҳисоблаш

• Ушбу олинган қийматларимизни мултисим дастурида моделлаштиришимиз ва амалда текширишимиз мумкин.

Манбалар

• Электротехникада манба деб хар қандай электр энергияси манбасига айтилади.
• Ток манбаси (идеал) – икки қутбли актив элемент, бунда ток кучи қутбларнинг охирларида (зажим) кучланишга боғлиқ эмас.
• Бунда идеал ток манбасининг ички қаршилиги чексиз деб олинади, ва шунинг учун манбанинг токига манба нуқталарига (зажим) боғлиқ кучланиш, ташқи электр занжирининг параметрларига таъсир кўрсатмайди.
• Идеал кучланиш генератори – унга уланган юкламадан қатъий назар ўзгармас чиқиш кучланишига эга бўлган қурилма.
• Бошқача қилиб айтганда хар қандай юкламада унинг кучланиши бир хил.
• Идеал ток генератори – хар қандай юкламада бир хил ток ишлаб чиқувчи генератор.
• Идеал кучланиш генераторининг ички қаршилиги нолга тенг, идеал ток генераторининг ички ўтказувчанлиги нолга тенг.

Идеал кучланиш манбаси

• I нагр (юклама). = U/R нагр (юклама)

• Кучланиш стабил, R юклама ўзгарганда юклама орқали оқиб ўтаётган ток ўзгаради

Реал кучланиш манбаси

• I нагр.(юк) = U/(Ru + R нагр.(юк))
• Максимал ток R нагр. = 0 бўлганда ҳосил бўлади.
• Формуладан кўриб турибмиз, юкламадаги ток манба кучланиши, хамда R нагр. ва Ru. қаршиликлар суммаси қийматларига боғлиқ

Идеал ток манбаси

• Манба токи юклама қаршилиги қийматига боғлиқ эмас ва бунда Rнагр. ўзгарганда Uнагр ҳам пропорционал ўзгаради. Uнагр. = Rнагр. * Iист.
• Яъни идеал ток генератори бу ўзини қийматини ўзгартирмайдиган ва Rнагр. га боғлиқ бўлмаган манба.
• Ушбу ҳолатда Rнагр. чексизликка интилаяпти ва Uнагр ҳам чексизликка интилаяпти. Бундай ҳолат амалда йўқ.
• Реал ток генераторлари юламада Rнагр. = 0 дан Rнагр. max.нинг айрим қийматлари оралиғида стабил токни таъминлайди.