4-tema. Ekskursiya xizmetin tayarlaw procesi

4. 2 Ekskursiya xızmetiniń maqseti, wazıypası hám temasın anıqlaw

Jańa ekskursiya xızmetin tayarlaw procesi onıń anıq maqsetin belgilewden baslanıp, avtorlarǵa keyinirek ekskursiya xızmetin shólkemlestiriwge járdem beredi. Gidning gúrrińi da usı maqsetke boysunadı. Ekskursiya xızmetiniń bir neshe maqsetlerin sanap ótemiz: ekskursantlarni watanparvarlik ruwxında tárbiyalaw, sociallıq paydalı miynetke chorlash, basqa milletler mádeniyatına húrmet sezimin oyatıw, estetik tárbiya, dúńyaǵa kózqarastı keńeytiw, ilim hám mádeniyat tuwrısında qosımsha maǵlıwmatlar beriw hám basqalar.

Birdey ekskursiyalar bolmaydı, olar bárinen burın teması menen parıq etedi. Tema qandayda bir nenń mazmunına tiyisli túsinik bolıp tabıladı. Ekskursiya xızmetiniń teması ob'ektti kórsetiw hám gúrriń etiwdiń predmeti esaplanadı.

Ekskursiya xızmeti teması onıń mazmunın jay hám qısqasha ańlatadı. Temanı tańlaw potensial talapǵa, anıq buyırtpaǵa maqsetli jóneltirilgen bolıwı múmkin. Tema ekskursiya xızmetiniń ob'ekti hám temaostilarni birlestiruvchi negiz esaplanadı. Dóretiwshilik gruppa ekskursiya xızmetin tayarlaw processinde ob'ektlerdi temaǵa tiyisli maǵlıwmatlar menen salıstıradı. Ob'ektler tańlaw máselenń bir tárepi, temanı tolıq hám isenimli kórsetip beretuǵın anıq maǵlıwmatlardı tabıw da za’ru’rli bolıp tabıladı. Jumısshı gruppanıń kóp aylıq miyneti nátiyjesinde jańa temadaǵı ekskursiya xızmeti tayın boladı. Ekskursiya xızmeti teması ob'ektlerdi kórsetiw hám mazmunli gúrriń etiw menen ajıralmas baylanısqan boladı jáne onıń mazmunın boyitadi. Ekskursiya xızmetiniń tarqaq bólimlerin tema birlestiradi, ob'ektti qanday kórsetiw hám qaysı maǵlıwmattı gúrriń etiw kerekligine jóneltiredi.

Ayirim ob'ektlerdi bir neshe ekskursiya xızmetlerinde kórsetiw múmkin. Mısalı, Samarqand wálayatındaǵı «Registon» maydanı haqqında ekskursiya xızmeti temasınan kelip shıǵıp, hár qıylı kólemde maǵlıwmatlar beriw múmkin. Gruppa hareketlenetin jol ústinen ekskursiya xızmetiniń temasına tiyisli bolmaǵan ob'ektler «chiqib turadı». Usı ob'ektler haqqında maǵlıwmatlar qızıqlı bolıwı múmkin, lekin yoritilayotgan tema ushın ekinshi dárejeli boladı hám gid olar haqqındaǵı sorawlarǵa tek ǵana qısqa juwap beredi. Hár bir tema kishi temaostilardan dúziledi. Temaostilar tolıq hám logikalıq pıtken bolıwı kerek.

Ekskursiya xızmetiniń atı (nomlanishi) - bul tikkeley yamasa tikkeley bolmaǵan formada ekskursiya xızmetiniń mazmunın ańlatıwshı onıń tildegi ańlatpası bolıp tabıladı. Ekskursiya xızmetiniń atı anıq mazmunda bolıwı, eki qıylı aytinmasligi kerek. Ekskursantlar quramı, ekskursiya xızmeti wazıypasınan kelip shıǵıp, bir temadaǵı ekskursiya xızmetiniń bir neshe atı bolıwı múmkin. Mısalı, «Samarqand - Ámir Temur mámleketi paytaxti» atlı ekskursiya xızmetin «Tungi Samarqand», «Samarqand- Shıǵıs gáwhari», «Samarqand - Shıǵıs Rimi» dep ataw da múmkin.

Ekskursiya xızmeti temasınıń tiykarǵı maqseti- ekskursantlarni ekskursiya xızmetlerine bolǵan talapların tolıq qandırıw esaplanadı. Sol maqsetten kelip shıǵıp, turistik firmalardıń za’ru’rli wazıypası úzliksiz túrde jańa, qızıqlı temalardaǵı ekskursiya xızmetlerin tayarlaw, ámeldegi temalardı jetilistiriw, qarıydarlarǵa usınıs atırǵan ekskursiya xızmetlerin kólemin hám sapasın asırıw esaplanadı.