|
Саноат
|
Қишлоқ хўжалиги
|
Қурилиш ишлари
|
2000
|
103,8
|
105,9
|
103,1
|
103,0
|
2001
|
104,2
|
107,6
|
104,2
|
103,4
|
2002
|
104,0
|
108,3
|
106,0
|
103,4
|
2003
|
104,2
|
106,2
|
107,3
|
103,7
|
2004
|
107,4
|
109,4
|
108,9
|
104,3
|
2005
|
107,0
|
107,3
|
106,2
|
110,7
|
2006
|
107,3
|
110,8
|
106,2
|
115,0
|
2007
|
109,5
|
112,1
|
106,1
|
115,7
|
2008
|
109,0
|
112,7
|
104,5
|
108,3
|
2009
|
108,1
|
109,0
|
105,7
|
134,2
|
2010
|
108,5
|
108,3
|
106,8
|
108,1
|
2011
|
108,3
|
106,3
|
106,6
|
107,8
|
2012
|
108,2
|
107,7
|
107,0
|
111,5
|
2013
|
108,0
|
108,8
|
106,8
|
113,6
|
Жадвални таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, Ўзбекистонда ялпи ички маҳсулотнинг барқарор ва изчил ўсиш суръатларига эга бўлганлиги мамлакатимизда амалга оширилаётган демократик бозор ислоҳотларини ва иқтисодиётни либераллаштиришни янада чуқурлаштиришнинг натижаси ҳамда исботловчи асосидир.
Ўз-ўзидан аёнки, жаҳон бозорида кечаётган инқироз жараёнлари ўтган давр мобайнида мамлакатимиз иқтисодиётининг ривожланиш кўрсаткичларига таъсир кўрсатмай қолмади ва Ўзбекистон иқтисодиётининг кўзлаган ўсиш суръатлари ва самарадорлигини таъминлашда катта қийинчиликлар туғдираётганлигини кўрмаслик, англамаслик, сезмаслик мумкин эмас.
Бу борада давлатимиз раҳбари Ислом Каримовнинг қуйидаги сўзларини келтириш ўринли: «Биринчи навбатда, дунё бозорида хомашё ва тайёр маҳсулотга эҳтиёжнинг тобора пасайиб боришини ҳисобга оладиган бўлсак, бундай ҳолат мамлакатимизнинг экспорт салоҳияти ва валюта тушумига салбий таъсир кўрсатмасдан қолмайди, албатта»5. Лекин қийинчиликларга қарамасдан мамлакатимизнинг макроиқтисодий кўрсаткичлари бўйича юқоридаги жадвал маълумотларидан ижобий тенденция узлуксиз равишда қайд қилинганлигини кўриш мумкин.
Миллий иқтисодиётимизда юз бераётган жиддий сифат ўзгаришларида мамлакатимизнинг иқтисодий хавфсизлигини мустаҳкамлаш мақсадида қабул қилинган 2011–2015 йилларда саноатни юксак даражада ривожлантириш дастури ва ишлаб чиқаришни модернизация қилиш, техник ва технологик янгилашга доир тармоқ дастурларининг изчил амалга оширилиши натижасида саноат таркибида юқори қўшимча қийматга эга бўлган иқтисодий хавфсизликни таъминлаш ва мустаҳкамлашнинг муҳим омили – рақобатбардош маҳсулотлар тайёрлаётган қайта ишлаш тармоқларининг ўрни ортиб бормоқда. Бугунги кунда мамлакатимизда ишлаб чиқарилаётган саноат маҳсулотларининг қарийб 80 фоизи айнан шу тармоқ ҳиссасига тўғри келганлигини қайд этиш лозим.
Мустақиллик йилларида Ўзбекистон иқтисодиётида машинасозлик ва автомобилсозлик, кимё ва нефть-кимё саноати, озиқ-овқат саноати, қурилиш материаллари саноати, фармацевтика ва мебелсозлик, телекоммуникация ускуналари, компьютер техникаси ва мобил телефонлар, кенг турдаги маиший электроника маҳсулотларини ишлаб чиқариш каби саноат тармоқлари локомотив тармоқларга айланди. Улар бугунги кунда юксак технологиялар асосида фаолият кўрсатмоқда.
Буларнинг барчаси мамлакатимиз иқтисодий майдонини мустаҳкамламоқда. Энг муҳими, халқимиз орзу қилиб юрган муносиб турмуш тарзини, юксалиб бораётган эҳтиёжларини қондиришга хизмат қилмоқда.
2014 йилнинг июль ойида Жаҳон банки иқтисодий ривожланиш даражаси бўйича мамлакатларнинг янги рейтингини эълон қилди. Жаҳон банкининг харид қобилияти паритети ҳисобга олинган ҳолда баҳолаши бўйича бу кўрсаткич 5340 долларни ташкил этди. Бу 2010 йилдагига нисбатан 1110 долларга кўп бўлиб, 2004 йилдан буён эса икки баробар ошганини кўрсатади. Ўзбекистон дунёнинг 190 мамлакати орасида 66-ўринни эгаллади. 2010 йилда Ўзбекистон ушбу кўрсаткич бўйича 72-ўринда қайд этилган эди6. Бу қисқа давр ичида республикамиз иқтисодиёти жадал суръатлар билан ўсаётганлигини далолат беради.
Мамлакатимизда иқтисодиётимизни янгилаш устувор вазифа сифатида белгиланди. Агар 2011 йилда “протокол билан белгиланган топшириққа биноан мамлакатимизни барча йирик корхоналари ва ишлаб чиқариш тармоқларида ўтказилган техник аудит натижасида 37 мингга яқин асбоб-ускуна ва технологияларнинг жаҳон миқёсида синовдан ўтган, замонавий турларига алмаштириш лозимлиги аниқланган”7 бўлса, 2013 йилда “юртимиздаги 500 мингдан ортиқ реал сектор корхонасида ишлаётган 160 мингдан зиёд ускуна бўйича ўтказилган техник аудит натижалари шуни кўрсатмоқдаки, ану шу ускуналарнинг 30 фоиздан ортиғи эскириб қолган. Жумладан, электр техника саноатида ускуналарнинг 44 фоизи, машинасозлик тармоғида 37 фоизи, кимё саноатида 21 фоизи, қурилиш материаллари ишлаб чиқаришда 20 фоизи, озиқ-овқат саноатида 19 фоизи, енгил саноатда 8 фоизи эскирган”8.
Бугунги кунда ана шу корхоналарда модернизация жараёнлари изчил амалга оширилмоқда. Айниқса, жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози давом этаётган шароитда, яъни 2009–2013-йилларда мамлакатимизда самарасиз ишлаётган 172 та корхона тижорат банклари балансига ўтказилди. Уларнинг 112 тасида ишлаб чиқариш фаолияти тикланди ва янги мулкдорларга сотилди. Банклар балансида қолган корхоналарнинг 43 тасида эса ишлаб чиқариш фаолияти тикланди яна 17 та корхонада бу борада иш олиб борилмоқда9.
Мамлакатимизда ана шу корхоналарда модернизация ва ишлаб чиқариш фаолиятини тиклаш жараёнларини амалга ошириш учун 316 миллиард сўм ҳажмидаги инвестиция киритилди ва бунинг натижасида 9 мингдан зиёд янги иш ўрни яратилди10.
Do'stlaringiz bilan baham: |
