4-Ma’ruza Avtotransport ish qobiliyatini ta’minlash strategiyasi va taktikasi. Reja

3 – rasm. TXK davriyligini buzilmaslikning yo‘l qo‘yilgan darajasi bo‘yicha aniqlash.


3. Texnik-iqtisodiy usul
Texnik-iqtisodiy usul TXK va ta’mirlashga ketadigan solishtirma xarajatlar yig’indisi va yig’indining kam qiymatiga to‘g’ri keladigan maqbul davriylikni aniqlashga asoslangan. TXK bo‘yicha solishtirma xarajatlar (Stxk): dLSTXK =, so‘m/ming km, bu yerda: d – TXK amalini bajarish qiymati, so‘m; L – TXK davriyligi, ming km. TXK davriyligi oshganda, bir martalik TXK xarajati o‘zgarmaydi yoki ozgina ortadi, solishtirma xarajatlar esa qisqaradi.
4. Iqtisodiy – ehtimollik usuli
Bu usul oldingi usullarni umumlashtiradi, ehtimollik va iqtisodiy omillarni hisobga oladi hamda avtomobil ish qobiliyatini ushlab turish va tiklashda xar hil strategiya va taktikalarni taqqoslash imkonini beradi. II strategiya-ta’mir strategiyasi (SII) bo‘lib, nosozlik vujudga kelganda, zarurat bo‘yicha amalga oshiriladi. Solishtirma xarajatlar:

I strategiya-prafilaktika strategiyasi bo‘lib, buyum chegaraviy holatiga etguncha buzilish va nosozoliklardan ogohlantiriladi va ish qobiliyati tiklanadi. Bu strategik ogohlantiruvchi holdagi TXK ikki taktikada amalga oshirilishi mumkin: - ishlash davomiyligi bo‘yicha (SI-I); - texnik holati bo‘yicha (SI-II) Buzilishning oldini olish va uni bartaraf etish solishtirma xarajatlarning maqbul davriylikdagi qiymati

Bu yerda: sF0 + dR0 – TXK va T amallarini bajarishning o‘rtacha o‘lchamga keltirilgan qiymati; F Rl P + l P - TXK va T amallarining o‘rtacha o‘lchamga keltirilgan ishlash davomiyligi; R0 - buzilmasdan ishlash ehtimolligi; F0 - tavakallik holatida buzilish; s – buzilishni tuzatish qiymati; d – TXK amalining bir martalik qiymati;
5. Imitatsion-modellashtirish usuli
Imitatsion modellash – real ob’ektda fizik tajribasiz faoliyat ko‘rsatishni ta’minlaydigan real tizim holati modelini yaratish jarayoni va bu modelda tajriba o‘tkazishdir. Bu usul qo‘llashni sinashlarni tezlashtiradi, ularga ketadigan sarfxarajatlarni kamaytiradi, tajribalarni modelda o‘tkazib, TXK davriyligining eng maqbul variantini tanlab olish imkonini beradi Modellashtirish EHM da bajarilishi mumkin. Eng maqbul TXK davriyligi quyidagicha aniqlanadi:
- TXK davriyligi – xi va variatsiya koeffitsiyenti – v tayinladi;
- hisob kitob ma’lumotlaridan ikkita axborot to‘plami yaratiladi: birinchi to‘plam bir buzilishga to‘g’ri keladigan yo‘l (xi), ikkinchi to‘plam – TXK davriyliklari (ℓ). Birinchi axborot to‘plamidan tasodifiy ravishda xi ning muayyan miqdori ikkinchi axborot to‘plamidan esa ℓj ning muayyan miqdori olinadi. Agar xi < ℓj bo‘lsa, buzilish qayd etiladi, agar xi ≥ ℓj bo‘lsa, TXK operatsiyasining bajarilishi qayd etiladi. Tajriba ko‘p marta qaytarilib, buzilish extimolligining qiymati hamda operatsiyaning profilaktik bajarilish extimolligi qiymati olinadi. Agar tajribalarda buzilmasdan ishlash ehtimolligi ruxsat etilgan ehtimollikdan kam chiqsa, unda TXK davriyligining kamaytirilgan qiymati qabul qilinib, tajriba davom ettiriladi.