4-bob. Umumiy montaj ishlarida ishlatiladigan yuk ko‘tarish mashinalari

4.17-rasm. Elektroreversiv chig‘ir
1-elektrodvigatel; 2-mufta; 3-to‘xtatgich; 4- reduktor;5 – baraban.
CHig‘ir fundamentga mahkamlanadi. Bir barabanli elektroreversiv chig‘irlarning tortish kuchi 3,2...1,25kN, arqon tezligi 0,5...0,1m/s va arqon uzunligi 80...800 metrni tashkil qiladi. Turli xil polispastlarni qo‘llab elektroreversiv chig‘ir yordamida qurilish montaj ishlaridagi turli xil vazn va o‘lchamdagi yuklarni ko‘tarish mumkin. Elektroreversiv chig‘ir qurilish ko‘targichlari, kranlar va boshqa ko‘tarish mashinalarida qo‘llaniladi.
Osma chig‘irlar. Osma chig‘irlar yoki tallar yuklarni gorizontal va vertikal yo‘nalishda siljitish uchun xizmat qiladi. Yuritmasiga ko‘ra ular dastali va elektr osma chig‘irlarga bo‘linadi.
Dastali tallar. Dastali tallar bino balkalariga yoki boshqa qurilmalariga ilmoq 5 yordamida ilinadi (4.17-rasm.).

4.18-rasm. Dastaki chervyakli tal
1 - yuk zanjiri; 2 - to‘xtatgich; 3 - yulduzcha; 4 - chervyak g‘ildiragi;
5 - ilmoq;6- zanjirli g‘ildirak; 7 - chervyak; 8 - zanjir.
Ularning yuk ko‘tarish qobiliyati 0,5...5 t, ko‘tarish balandligi esa 3 metr. Dastaki tallarning yuk ko‘taruvchi qismi plastinkasimon yoki oval zvenoli yuk zanjiri 1 bo‘lib, u yulduzcha 3 ga kiydiriladigan. Yulduzcha esa chervyakli reduktorning chervyak g‘ildiragi 4 ga mahkamlangan. CHervyakli uzatmaning foydali ish koeffisientini orttirish maqsadida ikki kirimli chervyak qo‘llaniladi. SHuning uchun chervyak vali 7 ga ikki konussimon yuk tayanch to‘xtatkich 2 o‘rnatilgan. CHervyak zanjirli g‘ildirak 6 orqali zanjir 8 yordamida aylanadi.
Talning yuk ko‘tarish qobiliyati quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
; (4-6)
bu yerda; Q - yuk miqdori, t; P - zanjirga qo‘yiladigan kuch; i- uzatishlar soni; r - yulduzcha radiusi; R - yulduzchali g‘ildirak radiusi; g - erkin tushish tezlanishi; 𝜂 - uzatmaning FIK.