4-5-mavzu. Turizm turlari va klassifikatsiyasi Reja

 
2.4.Ekologik turizmning ba’zi bir nazariy masalalari 
 
Ma‟lumki, turizm va uning tarmoqlarini tadqiq etish masalasida 
turlicha yondoshuvlar va qarashlar mavjud. Ayniqsa ekoturizm yoki 
ekologik turizmning nazariy va amaliy masalalarida, uning tadqiqot 
ob‟ekti va predmeti masalalarida «vertikal» va «gorizontal» holatda 
qarashlar mavjuddir. 
Ekoturizm va sayyoraning tabiatini saqlab qolish va muhofaza 
qilishga bag„ishlangan tadqiqotlar xalqaro miqyosda kuchayib 
bormoqda. Ushbu yo„nalishda birgina 2016 yilda 450 dan ortiq ilmiy 
maqolalar xalqaro miqyosda tan olingan nashriyotlarda chop qilindi.
Insoniyat oldidagi global ekologik muammolar yechimining eng 
maqbul yo„llaridan biri-ekanligini his qilgan holda BMT 2002 yilni 
«xalqaro ekologik turizm» yili deb e‟lon qildi. Hozirga kelib ekologik 
turizm xalqaro hamjamiyatda sayyoramiz tabiatini saklash va muhofaza 
qilishda kutilgan va kutilayotgan natijalarni bermoqda, deb e‟tirof 
etmoqda.
Shuni qayd etish lozimki, ekologik turizmning mazmuni va va 
mohiyati bo„yicha birinchi bo„lib meksikalik ekolog-iqtisodchi 
Gektor 
Seballos Laskureyn 
1980 yilda o„z tadqiqotlari natijalarini bildirgan va 
«ekologik turizm» terminini fanga kiritgan. U - «Ekologik turizm - bu 

---

flora va faunani o„rganish va tabiat bilan tanishish, dam olish 
quvonchini va tabiatga yordam berish imkoniyatlarini bildirishga 
asoslangan sayohatdir»- deb ta‟riflaydi. 1997 yilda G.S.Gujin, 
M.YU.Belikov, E.V.Klimenkolar Rossiyada birinchilardan bo„lib - 
«Ekologik turizmning asosi - atrof-muhit g„amxo„rligi va 
muhofazasidir» degan taklifni beradi. Ko„pchilik tadqiqotchilar bu eng 
qulay va ekoturizmning xaqiqiy mazmuni, mohiyatini anglatadi, degan 
fikrni ilgari surmoqda. Bundan tashqari, hozirgi kunda ham ko„pchilik 
olimlar ekoturizm tushunchasi va mohiyatini ochib berishda o„z fikr va 
mulohazalarini ilgari surmoqdalar. Bular quyidagilar: 
M.B.Birjakov 
- «Ekologik turizmda tabiatga minimum ta‟sir qilib 
tabiat bilan birga bo„lish natijasida uning boyliklarini muhofaza qilish, 
asrab qolish tuyg„ulari hosil bo„ladi», degan fikrni beradi. 
Mashhur geograf
A.V.Drozdov 
- «Eski va Yangi dunyoda bir 
vaqtning o„zida mahalliy aholining an‟anaviy madaniyatini xurmat 
qilishga, sayohatchilarning ijtimoiy va ekologik talablarini qondirishga 
va sayyoraviy ekologik inqirozning oldini olishga asoslangan ekoturizm 
shakllandi», degan fikrni ilgari suradi. 
T.S.Sergeeva 
- «Ekoturizm - bu mahalliy aholining an‟anaviy hayoti 
tarzi saqlanib qolgan, xo„jalik faoliyat ta‟siri sezilmagan noyob tabiiy 
hududlarga sayohat», deb hisobladi. Uning fikricha, ekologik tur va 
dasturda tabiatni muhofaza qilish me‟yor va texnologiyalariga rioya 
qilgan holda turistik jarayondagi barcha qatnashchilarning ekologik 
madaniyatini va mahalliy aholining hayotiy darajalarini oshiradi».
XX asr oxirlariga kelib AQSH, Kanada, Yevropa davlatlari va 
Avstraliyada ekologik turizmni rivojlantirish davlat dasturlarini ishlab 
chiqildi. Bu dasturlarda ekologik turizmni rivojlantirish shiorlari va 
talablari ishlab chiqildi. Jumladan,