4 – mavzu: Tokarlik gurihidagi dastgohlar, ularning tuzilish va ishlash prinsipi. Reja

5.2- shakl. Sterjenda plastinkaning joylashish sxemasi
5
.3 – shakl. a) O’tuvchi qayirma keskich,
b) Yo’nib kengaytiruvchi o’tuvchi keskich.

g) Shundan so’ng keskich tanasini mustahkamlik va bikrlikka tekshiramiz. Keskich tanasini mustahkamlik chegarasiga ko’ra maksimal kuchni tekshirish(5.9) formulana asosan topiladi.

Pz_must = (B ^. H^{2 .} _eg) / (6 ^. ) = (10 ^. 256 ^. 20)/ (6^.20) = 2560/6 = 4626 kgk
Keskichning bikrligi bo’yicha uni eguvchi maksimal kuchi quyidagicha (5.8.) formuladan aniqlanadi.
Pz_bikr =3 ^. fE ^. J/ ³ kgk
Bu erda keskich o’qining ruxsat etilgan egilishi xomaki yo’nishda f = 0,1 mm, keskich materialining elastiklik moduli, uglerodli po’lat uchun E = 20000 kG\mm³, keskich ko’ndalang kesimining inerastiya momenti, bu to’g’ri burchakli keskich uchun J = BH³/12 mm⁴
J = BH³ / 12= 104096/12 = 40960/12 = 3413 mm⁴
Pz_bikr = 3 fEJ/1³ = 3 0,1 20000 ^. 3413/8000 = 20478/8 = 2559,7 kgk
d) Hisoblab topilgan Pz_must va Pz_bikr quyidagi shartni
Pz_must > Pz< Pz_bikr
426 kgk > 297 kgk < 2559 kgk
Qanoatlantirgan taqdirda hisoblab topilgan keskich tanasining kesim o’lchamlari (NxV = 10x16 mm) yuqoridagi yo’nish shartlarini bajarish uchun qo’llanilish imkanini beradi.
e) GOST 18877 – 73 ga asosan keskichning uzunligi va boshqa konstruktiv o’lchamlari aniqlanadi, unda = 100 mm, kesuvchi tig’ eni a = 8 mm, plastinka osti uyig’i uzunligi K= 7 mm, keskich uchi bilan tayanch yuzasi rasida masofa m = 6 mm.
Har xil ishlv berish uchun turli xil asboblar.
Tokarlik ishlovi berish uchun xilma – xil keskichlar ishlatiladi. Surish harakatini yo’nalishga qarab chapaqay va o’naqay shaklli bo’ladi (5.4 shakl). kallagining shakli va sterjeniga nisbatan joylashuviga qarab keskichlar to’g’ri, qayirma va cho’ziq bo’ladi (5.5 a,b shakl). keskichlar vazifasiga ko’ra o’tuvchi tirak, torest yo’nish, ariqcha yo’nish, kesib tushirish, shakldor, rezba qirqish va teshik kengaytirish keskichlariga bo’linadi (5.1 - shakl). keskichlar xomaki yo’nish va tozalab yo’nish xillariga bo’linadi. Keskichlar bitta materialdan yasalgan yaxlit va yig’ma bo’lishi mumkin; yig’ma keskichning tutkichi konstrukstin po’latdan, kesuvchi qismi esa maxsus asbobsozlik materialidan yasaladi. Yig’ma keskichlarning kesuvchi plastinkasi kavsharlangan yoki mexanikaviy usulda mahkamlanadigan bo’lishi mumkin.