3–мавзу: фалсафий тафаккур тарақҚиёт босқичлари: Ғарб фалсафаси режа



Download 0,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/38
Sana26.02.2023
Hajmi0,5 Mb.
#914845
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38
Bog'liq
3-мавзу. Маъруза матни

Натурфалсафий давр
(эр.ол. VI аср) Иония натурфалсафаси деб аталган 
мактабнинг вакиллари бўлган Толис (Фалес), Анаксимандр ва Анаксименлар билан 
бошланади. Уларнинг ҳар уччаласи Кичик Осиѐдаги юнон шаҳар-давлати бўлган 
Милет 
шаҳрида
туғилган эди. Милетлик мутафаккирлар биринчи бўлиб Коинотни уйғун 
равишда тузилган, ўз-ўзидан ривожланувчи ва ўзи томонидан бошқариладиган тизим 
сифатида тасвирлашга уриндилар. Олам ҳеч қандай худолар ва ҳеч қандай одамлар 
томонидан яратилган эмас. У доимо мавжуд бўлиши лозим. Уни бошқараѐтган 
қонунларни инсон тушуниб етиши мумкин. Уларда ҳеч қандай тушуниб бўлмайдиган, 
сирли нарса йўқ. Шундай қилиб, дунѐни диний-афсонавий тушуниш йўлидан уни инсон 
ақли воситасида тушунишга ҳал қилувчи қадам кўйилди. 
Биринчи файласуфлар ноилож равишда барча ашѐларинг биринчи ибтидоси, 
биринчи сабаби нима, деган саволга дуч келишлари муқаррар эди. 
Фалес ва 
Анаксименлар
фикрича, ҳамма нарсалар пайдо бўлиб, пировардида яна унга айланадиган 
бирламчи жавҳар табиатнинг тўрт асосий ҳодисасидан бири бўлмоғи лозим эди. Фалес бу 
нарсада устунликни сувга берган бўлса, Анаксимен ҳавога берди. Фалеснинг (мил. йил 
624-547йй.) оламнинг асосини сув ташкил қилади, деб билишига сабаб, унинг кўз олдида 
сувнинг ҳайвонот, наботат ва инсоният ҳаѐтида ҳал қилувчи ўрни ва аҳамияти гавдаланар 
эди. Фалес денгизнинг кемалар, савдо-сотиқ ишлари; дарѐларнинг, масалан, Нилнинг 
деҳқончиликдаги муҳим аҳамиятини кўрар, мушоҳада этар, айниқса, ѐмғирнинг экин-


тикин ишлари учун ҳаѐтбахш ҳислатлари уни ҳайратга солган эди. Шунинг учун У ҳамма 
нарса сувдан пайдо бўлади ва ҳамма нарса сув шаклига айланади, дейди.
Фалеснинг дўсти, иониялик 
Анаксимен
(мил. авв.588-525йй.) бўлса, борлиқнинг 
асосида ҳаво ѐтади, деб ҳисоблайди. Унинг фикрича, табиатдаги ҳамма табиий ҳодисалар 
ҳавонинг қуюқланиши ѐки суюқланишидан ҳосил бўлади. Ҳавонинг суюқланиши уни 
ўтга, оловга; қуюқланиши эса уни шамолга, булутга кейин эса сувга, ерга, оқибатда тошга 
айлантиради.
Аммо табиат ҳодисаларини мажҳул назарий идрок қилиш бобида 

Download 0,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish