Зардуштийлик план: 1



Download 1,11 Mb.
Sana11.07.2022
Hajmi1,11 Mb.
#777061
Bog'liq
Document




ЗАРДУШТИЙЛИК
ПЛАН:
1.


  • ЗАРДУШТИЙЛИК, зороастризм — мил. ав. 7—6а. ларда вужудга келганДИН. Асосчиси — Зардушт. Сўнгги тадқиқот хулосаларига қараганда, Ўрта Осиё, хусусан, Хоразм 3. ватани бўлган. Ўрта Осиё, Эрон, Афғонистон, Озарбайжон ҳамда Яқин ва Ўрта Шарқнинг бир неча мамлакатларида тарқалган. Қад. пахлавий тилида «Зардушт» сўзи «Магупта» деб аталган. Пахлавий тилидаги ёдгорликларни араб тилига таржима қилган олимлар уни «мажус» шаклида қўллаган. Натижада ўрта асрлардан бери «Зардушт» «мажус», «зардуштийлик» эса «мажусийлик» сифатида қўлланиб келинган. Зардуштийликда «оташ» ва «қуёш» тангри Аҳурамазданмнг ўғли деб ҳисобланган. «Hyp», «оташ» З. нинг рамзи, тимсолидир. Зардуштийликда АHYPERLINK "https://qomus.info/encyclopedia/cat-a/ahuramazda-uz/"ҳурамазда олий худо ҳисобланганлиги учун 3. — маздаизм ёки маздаийлик деб ҳам аталган. 3. таълимоти унинг муқаддас китоби — Авестоаа баён этилган. 3. таълимоти дунедаги ҳамма тартиблар яхшилик ва ёмонлик, ёруғлик ва қоронғулик, ҳаёт ва ўлим ўртасидаги курашга боглиқ, деб тушунтиради. Оламдаги ҳамма яхшиликларни Аҳурамазда, ёмонликларни Анхрамайну ифодалайди. Анхрамайну Аҳурамаздага қарши курашади, лекин уни енгишга ожизлик қилади. Бу кураш абадий давом этади. Яхшилик билан ёмонлик ўртасидаги кураш олам даги жараенлар мазмунини ташкил этади. Одам бу курашда танлаш эркинлигига эга бўлган, ўз фаоллиги билан дунёда адолат тантанасига таъсир эта оладиган шахсдир. Авестода кўчманчилик ва деҳқончилик ҳаёт тарзи ўртасидаги қарамақаршилик баён этилади, кўчманчиликка ҳамма ёвузликларни келтириб чиқарадиган ҳаёт тарзи деб қаралади ва у қораланади, деҳқончилик эса яхшилик белгиси сифатида рағбатлантирилади. 3. динида олов гунохлардан тозаловчи сеҳрли куч деб қаралади. Зардуштийликнинг ахлоқий таълимоти «эзгу фикр», «эзгу сўз» ва «эзгу амал» дан иборат муқаддас HYPERLINK "https://qomus.info/encyclopedia/cat-m/muqaddas-uchlik-uz/"учлик (ахлоқий триада)да ўз ифодасини топган. 3. талабига кўра, ҳар бир инсон тангрининг яккаю ягоналигини эътироф этиши, хоҳ эркак, хоҳ аёл бўлсин илм ўрганиши, турли касбларни эгаллаши, чорвачилик, деҳқончилик, боғдорчилик билан шуғулланиши, канал қазиши, ер очиши лозим. Энг асосийси — З. да эътиқод эркинлиги мавжуд бўлган. 3. инсонларни тенгликка, ҳамжиҳатликка, бирбирига яхшилик қилишга, ер юзида тинчтотув ҳаётни таъминлаш учун курашга чорлаган, унда маърифат зулматга, адолат зулмга қарамақарши қўйилган. Зардуштийликда ҳар бир инсон бутун кучини ўзини камолатга етказиш йўлига сарф этмоғи лозим. 3. мурдани тупроққа кўмиш ёки куйдиришни тақиқлайди. Бу дин жоннинг ўлмаслигини, унинг абадийлигини тан олади, жаннат ва дўзахни ҳам эътироф этади. Оташкада зардуштийларнинг ибодатхонаси ҳисобланади. 3. руҳонийлари алоҳида табаHYPERLINK "https://qomus.info/encyclopedia/cat-t/tabaqa-uz/"қа сифатида ажратилиб, уларга махсус имтиёзлар берилган. 3. аршакийлар ва сосонийлар подшохлиги даврида ҳукмрон динга айланган. 3. 13 а. давомида ажам мамлакатларида асосий дин бўлиб келган. Араблар 7а. ўрталари — 8-а. бошларида Эрон ва Ўрта Осиёни босиб олгандан кейин ислом дини ҳукмрон динга айлангач, зардуштийлар қувғин қилиндилар. Зардуштийлар Ҳиндистон ва Эронда ҳозир ҳам мавжуд. Эроннинг Язд ва Гилон вилоятларида уларнинг сони 100 мингдан, Ҳиндистоннинг Маҳараштра, Гужарот штатларида 115 мингдан зиёдни

ташкил қилади.


Download 1,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish