“3/3” (4/4 5/5…) metodi

 
16 
 
faoliyatini tashkil etish tashkiliy vazifa yuklanadi. O`quvchilarning takishish, 
mashq qilish va qo`llash vazifalari metodika tilida o`qitish metodlari deb yuritiladi. 
Ularni “ o`qitish jarayonida qo`llanadigan metodlar ” nomi bilan ataladi. Bu 
metodlar ta`lim maqsadlarini ro`yobga chiqarish vasitalari bo`lishi bilan birga, 
ularda o`quv materialini o`zlashtiirish bosqichlari tarzida ham qarash mumkin.
“Tanishish” metodidan foydalanish mobaynida so`z va so`z birikmasi, 
garmmatik xodisa, matn kabilar o`rganiladi. Ularni o`quvchi eshitish, ko`rish, 
birvarakay eshitib ko`rishi mumkin. Idrok etganda ularni sezgilar orgali payqash va 
mazmunini o`qib olishdek bir yo`la ikki tomonlama ish bajariladi.
Muallim esa narsa xodisani ko`rsatib, chet tilida, masalan, nemischa aytadi. 
Ayrim soda tushuntirish-izoh berish ham mualllimning vazifasiga kiradi. Predmet 
yoki xodisani ko`rsatishda rasmlar, flanelegraf, magnet taxtasi kabilar keng 
qo`llaniladi.
Texnika 
vositalarining 
ovozli 
nomoyish 
etadigan 
ko`rsatib, 
ovoz 
eshittiradigan turlaridan samarali foydalanish mumkin. O`quv materiali bilan 
tanishuv davrida mashq qilish bosqichiga tayyorgarlik ko`riladi. Mashq qilishda 
mashqlar miqdori va qanday mashq bajarish masalasiga a`lohida e`tibor beriladi. 
Mashq qilish chog`daning o`quvni o`zlashtirayotgan ko`nikma nazorat ostida 
bo`ladi. Nazorat qilishning eng tejamkor usuli test o`tkazishdir. O`quvchining 
o`zini-o`z nazorat qilish va xatolarini mustaqil bartaraf etishga o`rgatish katta 
ahamiyatga molik. Malakalar hosil qilishning hal qiluvchi bosqich o`quv 
materialini qo`llash hisoblanadi. O`quvchilarning og`zaki va yozma fikr 
almashishlari jarayonida qo`llash metodi qo`l keladi. Oldin o`rganilgan material 
endi axborot yetkaza olish maqsadiga bo`ysundiriladi. Metodlar faoliyat 
ko`rsatgichi, o`z navbatida metodik harakatlar (usullar) orqali amaliyotga 
ishlatiladi. Masalan: matndan axborot olish usuli, gramatik birlikni leksik o`rgatish 
usuli (qoida bermasdan yaxlit xodisa tarzida), talaffuzni taqlid yo`li bilan o`rgatish 
va hokazo. Aniq usullar majmuasi jarayon metodini tashkil etadi. Metodik usul 
o`quv materialini o`rgatish va o`rganishda yaqqol ko`rinib turadigan harakatni 
bildiradi. Tarjima metodining tarafdorlaridan biri fransiyalik Jan Jozef Zakato 

---