3-Mavzu: Numizmatika fani, shakllanishi va taraqqiyoti. G‟arb va Sharq mamlakatlari numizmatikasi. Reja


“Stater” yunoncha - “tarozi dastagi



Download 0,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/40
Sana03.01.2022
Hajmi0,91 Mb.
#315134
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   40
Bog'liq
3-mavzu ma'ruza matni

“Stater” yunoncha - “tarozi dastagi

‖ degan ma‘noni 

bildiradi.  Lidiyaliklardan  bir  necha  о‗n  yillardan  keyin  Yunonistonning  Egina 

shahrida ham tanga zarb qila boshlangan. Bunda biz lidiyaliklarning ta‘sirini aslo 

kо‗rmaymiz.  Eginada  tangalarni  Lidiyadan  о‗zlashtirmay  mustaqil  ravishda  ixtiro 

qilingan.  Eginaliklar  tangani  sof  kumushdan  zarb  qilganlar.  Uning  shakli  ham, 

undagi  tasvir  ham  Lidiyanikidan  о‗zgacha  bо‗lgan.  Bu  tangada  toshbaqa 

tasvirlangan. Kо‗p о‗tmay, lidiyaliklar va eginaliklar ta‘siri ostida Yunonistonning 

boshqa  shaharlari,  ularning  Qora  dengiz  bо‗yidagi  mustamlakalarida,  keyin 

mustaqil ravishda Eron, Rim, Hindiston, Xitoy va boshqa joylarda tanga zarb qila 

boshladilar.  



Lidiya  davlati  Krez  davrida  (mil.  av.  561-546  y)  Kir  II  tomonidan  (546  y) 

qulatilgan.  Keyin  Bimetallizmga  (tilla  va  kumush  qorishmasi)  asoslangan  tanga 

tizimi tatbiq etilib, bu tizim Eronda keng tarqaldi

1



Tanganing  zarb  etilishi  davlatning  tashkil  etilishi  bilan  ham  bog‗liq.  Biroq, 

Lidiya  tangasini  davlatning  tashkil  topishi  bilan



 

bog‗lash  mumkin  emas.  Chunki 

Lidiya yoki Eginga nisbatan Shumer, Akkad, Bobil va yunon shahar davlatlarining 

taraqqiyoti  yuqori  darajada  bо‗lgan,  ammo  ularda  tanga  zarb  qilinmagan  edi. 

Lidiya va Eginda savdo-sotiq rivoji tangani kashf etilishiga olib keldi. 

Qadimgi Yunoniston tangalarida ma‘budalar bilan birga muqaddas hayvonlar 

tasvirlangan.  Masalan,  Afina  tangalarida  Afina  ma‘budasinng  bosh  qismi  yoki 

boyо‗g‗li, Olimpiya  tangalarida  esa bosh xudo  Zevsning bosh qismi  tasvirlangan. 

Qora  dengizning  shimoliy  sohilida  joylashgan  yunonlarning  Olviya  shahri 

yeangalarida  delfinga  hamla  qilayotgan  burgut  tasvirlangan.  Xersonesda  Deva 

ma‘budasi, skiflarning tangalarida esa kamon tutgan chavandoz tasvirlangan.      

Rim  saltanatida  imperatorlarning  portreti  va  ular  yuritgan  siyosatni  targ‗ib 

qiluvchi  shiorlar  ham  aks  etgan.  Tanga  metalining  sifati  о‗sha  davlatning 

taraqqiyoti haqida ham ma‘lumot beradi. Masalan, qadimgi yunon tangalari ichida 

Afina  drahmasi  yuqori  sifati  bilan  ajralib  turgan  va  yuqori  baholangan. 

Tangalardagi  ramziy  ma‘noni  anglatuvchi  belgilarning  о‗zgarishi,  davlatdagi 

о‗zgarishlar bilan bog‗liq. 

―Moneta‖  –  sо‗zi  qanday  kirib  kelgan? 

Bunga  javobni  Rim  kumush 

tangalaridan  olish  mumkin.  Birinchi  marta  ―moneta‖  sо‗zi  miloddan  avvalgi  45 

yilda  Tit  Kariziy  zarb  etgan  tangada  yozilgan.  ―Moneta‖  sо‗zi  Yunona 

ma‘budasining yana bir nomi bо‗lib, uning sharafiga zarb etilgan tangalar moneta 

deb atalgan.



 

Ma‘budani rimliklar ―Juno Moneta‖ deb ataganlar. Rimliklar Yunona 

sharafiga  Kapitoliy  tepaligida  ibodatxona  qurdilar.  Shu  ibodatxonada  miloddan 

avvvalgi  IV  asrning  2-yarmida  Rimda  birinchi  marta  tanga  chiqarish  ustaxonasi 

ochilgan. Bu yerda yalpoq, mis – asslar zarb qilingan. ―Moneta‖ sо‗zi tangalarning 

о‗zida ham qayd qilingan. Xususan, miloddan avvalgi birinchi asr о‗rtalarida Rim 

magistrati Tit Kariziy nomidan zarb qilingan tangalarning old tomonida nozik bir 

ayol  Yunona  ma‘budasining  tasviri  va  ―moneta‖  sо‗zini  kо‗rish  mumkin. 

Keyinchalik  bu  sо‗z  boshqa  xalqlarga  ham  yoyilib  ketdi  va  shu  tariqa  metall 

pullarni  kо‗pincha  moneta  deb  atay  boshladilar.  Demak,  ―moneta‖  sо‗zi  aslida 

lotincha bо‗lib, Pyotr I davrida keng ishlatila boshlangan.  


Download 0,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish