3-Mavzu: Numizmatika fani, shakllanishi va taraqqiyoti. G‟arb va Sharq mamlakatlari numizmatikasi. Reja



Download 0,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/40
Sana03.01.2022
Hajmi0,91 Mb.
#315134
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   40
Bog'liq
3-mavzu ma'ruza matni

Saljuqiylar tangalari. 

Markaziy Osiyo



 

hududida X-XI asrlarda hukm surgan 

saljuqiylarning  kumush  tangalari  nihoyatda  kam  uchraydi.  Masalan,  janubiy 

Turkmanistondan 1884-1946 yilarda 6 dona saljuqiylar kumush tangasi topilgan va 

ro‗yxatga  olingan.  1960  yilda  Munchoqtepa  yodgorligidan  kumush  tangalar 

xazinasida  Sulton  Sanjar  kumush  dinori  katta  ahamiyatga  ega.  Xazina  umumiy 

og‗irligi  85  gr  keladigan  tangalar  va  siniq  tangalardan  iborat.  Ushbu  kumush 

tangalar Marv, Balx va Hirot zarbxonalarida Sulton Sanjar nomi bilan zarb etilgan. 

Tangalar,  asosan,  halifalar  al-Mustazxir  (1094-1118),  al-Mustarshid  (1118-1135), 

al-Muktifiy (1136-1160) lar davriga to‗g‗ri keladi. 

  Marvda zarb etilgan Sulton Sanjarning kumush dinorida Sulton Muhammad 

ibn  Malikshoh  va  Sulton  Sanjar  nomi  bitilgan.  Saljuqiylarning  kumush  tangalari 

jahon  numizmatikasidagi  noyob  tangalar  sarasiga  kiradi.  Saljuqiylar  tarixini 

o‗rgangan  tangashunos  Len  Pul  Britaniya  muzeyida  chop  etilgan  turkman 

sulolalari  tangalarining  katalogiga  ―Buyuk  saljuqiylar‖ning  faqat  22  ta  tangasini 

(20 ta oltin va 2 ta kumush) kiritishga muvaffaq bo‗lgan. Boshqa bir tangashunos 

A.K.Markov  esa  Ermitajda  saqlanayotgan  77  ta  saljuqiylar  tangasini  ro‗yxatga 

olib, musulmon tangalari katalogiga kiritgan. 

Qumqo‗rg‗ondan  topilgan  Sulton  Sanjarning  kumush  dinori  Qur‘on  oyatlari 

bitilganligi,  yozuv  uslubi  va  tayyorlash  mahorati,  nafisligi  bilan  alohida  ajralib 

turadi.  Tanganing  og‗irligi  27,8  gr,  diametri  esa  2,3  sm.  Tanganing  aversida 

kalima,  halifa  al-Mustaxir  va  Sulton  Muhammad  ibn  Malikshoh  nomlari  bitilgan. 

Reversida  Qur‘onning  Baqara  surasidan  256-oyat:  ―dinda  zo‗rlash  yo‗q,  zero 

to‗g‗ri  yo‗l  yanglish  yo‗ldan  ajrim  bo‗ldi.  Bas,  kim  shaytonni  (yohud  butlarni) 

inkor  etib,  Ollohga  imon  keltirsa,  demak,  u  buzilmas,  ishonchli  halqani  tutibdi. 

Olloh  eshituvchi  va  biluvchidir‖  deb  yozib  qo‗yilgan.  Qur‘on  oyatidan  so‗ng 

Sulton Sanjarning ismi va unvoni ―Sharq hukmdori‖ deb yozilgan. 

Arxeolog  olim  L.Albaum  tomonidan  Qumqo‗rg‗ondan  topilgan  Sulton 

Sanjarning  kumush  dinori  va  tangalari  xazinasi  akademik  E.V.Rtveladzening 

guvohligiga  ko‗ra,  O‗zR  FAga  qarashli  Tarix  instituti  fondiga,  keyinchalik 

Arxeologiya instituti fondiga topshirilgan

4

.    



        


Download 0,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish