3-Mavzu: Numizmatika fani, shakllanishi va taraqqiyoti. G‟arb va Sharq mamlakatlari numizmatikasi. Reja



Download 0,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/40
Sana03.01.2022
Hajmi0,91 Mb.
#315134
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   40
Bog'liq
3-mavzu ma'ruza matni

Arab  xalifaligi  tangalari. 

630  yillarda  Arab  xalifaligi  Markaziy  Osiyoda 

keng hududlarni o‗z tasarrufiga kiritishi, tangalarning mazmun va mohiyatida ham 

aks etdi.  

VII asrdan boshlab arab istilosi Turkistonni ham o‗z domiga tortdi. Bu holat 

ijtimoiy  hayotning  hamma  sohalariga  shu  bilan  bir  qatorda  tangalarga  ham  o‗z 

ta‘sirini ko‗rsatdi.  

VII  asr  oxirida  Abdumalik  Ummaviy  pul  islohotini  o‗tkazib,    musulmon 

tangasini zarb qilgan. Shundan e‘tiboran tangalar sof epigrafik, ya‘ni ularda faqat 

yozuvlar  joylashtiriladigan  bo‗ldi.  Bu  davrda  zarb  etilgan  yangi  tangalar  ikki 

tomonida ham  tasvirlarning  yo‗qligi bilan  oldingi tangalardan ajralib  turdi.  Asta-

sekin yozuvlar bir tartibda yozila boshladi. Tanganing aversiga ―



La iloha illolloh

‖, 


reversiga  esa  ―

Muhammad  Ollohning  rasuli‖

  degan  yozuvlar  bitilgan.  Aylanma 

yozuvlar  suralardan  iborat  bo‗lgan.  Tanganing  aversida  zarbxona  nomi,  hijriy 

hisob bo‗yicha zarb etilgan yil keltirilgan. 

Xalifalikda  oltin,  kumush,  misdan  tangalar  zarb  qilingan  va  ularning  nomi 

metallga bog‗liq edi. Oltin tangalar - 



dinor

, kumush tangalar – 



dirham

 mis tangalar 



– fulus

 deb atalgan.  

Ilk  musulmon  tangalari  ismsiz  bo‗lgan.  Keyinroq  halifalar,  noiblarning 

ismlari paydo bo‗ladi. Musulmon tangalari ko‗fiy yozuvda yozilganligi uchun VII-

IX aslardagi tangalar ko‗pincha kufiy tangalar deb yuritilgan. Dinor va dirhamlarni 

faqat dastlabki vaqtda halifalik zarb qilish huquqiga ega bo‗lgan. Mis tangani  esa  

vorislar, amirlar tanga chetiga o‗z nomlarini yozdirib zarb qilishlari mumkin edi. 

Oltin  tanga  tashqi  savdo  uchun  zarb  qilingan  edi.  Halifalikning  xalqaro  savdosi 

kumush tangalar dirhamlar muomalada bo‗lgan.  

Movarunnahrda  arablar  istilosidan  keyingi  vaqtlarda  xalifalik  tangalari  bilan 

bir qatorda mahalliy tangalar ham muomalada bo‗lgan va noiblar tomonidan ham 

o‗z nomlari bilan arab yozuvida tangalar zarb qilish huquqini olganlar. 

Asta-sekin  VII-IX  asrlarda  Buxoro,  Samarqand,  Shoshda  umum  xalifalik 

tangalari dirham, fuluslar zarb qilina boshlangan. Bundan tashqari vaqti-vaqti bilan 

zarb qilinadigan shaxslar ham bo‗lgan.  

O‗rta  asr  Sharq  mamlakatlari  tangalarida  rasmlar  tasvirlash  mumkin 

bo‗lmagan.  Tangalarning  aversida  Qur‘ondan  oyat,  sanasi  qayd  qilingan. 

Tanganing  reversida  oyatning  davomi,  Muhammad,  halifaning  ismi,  amir  yoki 

tangani zarb qilgan hokimning ismi keltirilgan. 




Download 0,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   40




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish