3-Мавзу: Машғулот жараёнини режалаштириш

Планирование тренировочной программы

Ўқув дастурини режалаштириш
Мураббийнинг энг муҳим вазифаларидан бири бу спортчини тайёрлаш дастурини режалаштиришдир. Режалаштириш узоқ муддатли жараёндир, чунки элита спортчилари ўз салоҳиятларини 24 ёш ва ундан катта ёшгача тўла олмайди. Анғанавий узоқ муддатли режалаштиришда мураббий одатда спортчининг мағлум бир йилги мусобақада нималарга эришишни исташига эғтибор қаратди ва шунга кўра бу йилни бир неча даврларга ажратди, ушбу мусобақага тайёргарлик кўриш зарурлигига қараб йилни тузди. Энди биз ушбу анғанавий режалаштириш ёндашуви ёш ва янги бошлаган спортчиларнинг узоқ муддатли ривожланиш эҳтиёжларини қондира олмаслигини биламиз. Синфлардаги тузилма ва ҳар хил тадбирларни даврийлаштириш зарур, аммо улар мусобақага тайёргарлик эҳтиёжларини эмас, балки спортчининг ривожланиш босқичини акс эттириши керак..
Машғулот дастурини режалаштиришда мураббийга биринчи навбатда спортчининг ривожланиш босқичини аниқлаш керак ва бунинг учун унинг хронологик, биологик ёши ва машғулот тажрибаси ҳисобга олиниши керак. Болалар енгил атлетикаси босқичларида спортчиларни тайёрлаш тузилишини, турлар гуруҳлари бўйича кўп босқичли машғулотларни ўтказиш ва ривожлантириш босқичларида мураббий мусобақадан фойдаланган ҳолда, бу мураббийнинг узоқ муддатли ривожланиш нима эканлигини тушунмаганлиги ва ихтисослашувни жуда эрта олиб бораётганлигининг аниқ белгисидир.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10+
6-9	8-11	10-13	12-14	13-15	14-16	15-17	16-18	17-19	18-20

Тренировку следует в любой момент рассматривать в качестве части долгосрочного плана

“Даврийлаштириш" атамаси ўқув дастурининг кўп даврларга бўлинишини тавсифлаш учун ишлатилади. Ҳар бир даврнинг ўзига хос мақсадлари бор.

Ҳар қандай режанинг асосий мақсади спортчининг узоқ муддатли эҳтиёжларини қондиришдир. Ихтисослашиш босқичида ва энг юқори ютуқларда бўлган спортчилар учун, шунингдек, спортчиларни мавсумнинг энг муҳим мусобақаларига тўлиқ тайёр бўлишлари ва улар илгари эришиб бўлмайдиган даражада жисмоний ва психологик ҳолатга тайёр бўлишлари учун тайёрлашга алоҳида аҳамият берилади. Тегишли жойда ва керакли вақтда оптимал натижаларга эришиш спортчининг энг юқори кўрсаткичи деб аталади.

Йил ёки мавсумни режалаштириш орқага ҳисоблаш билан бошланади. Мураббий ва спортчи қанча вақт тайёрланиши кераклигини аниқлайди, сўнгра ушбу муддат охирига қадар нималарга эришишни режалаштирмоқда. Булар яқинлашиб келаётган мавсумнинг асосий воқеалари бўлиши мумкин, аммо агар спортчи турлар гуруҳи бўйича мураккаб ривожланиш ёки ривожланиш босқичида бўлса, мураббий ҳар йили фақат битта "чўққиси" бўлиши мумкинлигини ёдда тутиши керак. Кейинги вазифа - ўқув йилининг бошигача бўлган барча машғулотлар даврларини ҳисоблаш. Барча режалар содда ва мослашувчан бўлиши керак, чунки режа спортчининг ютуғи ва мураббийнинг билими ва тажрибасига қараб ўзгаради