|
Ўзига хослик принтсипи
Ўзига хослик принтсипи шуни кўрсатадики, ўқув юкламасининг ўзига хос хусусияти ўзига хос жавоблар ва мослашувларни келтириб чиқаради. Машғулот юкламаси алоҳида спортчига ва тегишли тадбир ёки тур талабларига қараб аниқ бўлиши керак. Бу марафон ва ядро улоқтириш каби тадбирларнинг талабларини таққослаганда аниқ бўлади. Камроқ равшан, аммо аҳамияти кам - бу постулат 200 метрга ихтисослашган спортчини 400 метрга югуришни режалаштиришда муҳим аҳамиятга эга. Ёки тўсиқлар билан 100 метр, тўсиқлар билан 400 метр бўлиши мумкин.
Узоқ муддатли истиқболда умумий тайёргарлик ҳар доим махсус тайёргарликдан олдин бўлиши керак. Умумий тайёргарлик спортчини ўзига хос машғулотлардаги стрессни энгишга тайёрлайди. Умумий тайёргарлик миқдори спортчи тоқат қила оладиган махсус тайёргарлик миқдорини белгилайди. Спортчининг асосий машғулотларида умумий тайёргарлик ҳажми қанча кўп бўлса, унинг махсус тайёргарлик нуқтаи назаридан унинг имкониятлари шунчалик катта бўлади.
Ўзига хослик принтсипи
Ўзига хослик принтсипи шуни кўрсатадики, ўқув юкламасининг ўзига хос хусусияти ўзига хос жавоблар ва мослашувларни келтириб чиқаради. Машғулот юки алоҳида спортчига ва тегишли тадбир ёки тур талабларига қараб аниқ бўлиши керак. Бу марафон ва ядро улоқтириш каби тадбирларнинг талабларини таққослаганда аниқ бўлади. Камроқ равшан, аммо аҳамияти кам - бу постулат 200 метрга ихтисослашган спортчини 400 метрга югуришни режалаштиришда муҳим аҳамиятга эга. Ёки тўсиқлар билан 100 метр, тўсиқлар билан 400 метр бўлиши мумкин.
Узоқ муддатли истиқболда умумий тайёргарлик ҳар доим махсус тайёргарликдан олдин бўлиши керак. Умумий тайёргарлик спортчини ўзига хос машғулотлардаги стрессни энгишга тайёрлайди. Умумий тайёргарлик миқдори спортчи тоқат қила оладиган махсус тайёргарлик миқдорини белгилайди. Спортчининг асосий машғулотларида умумий тайёргарлик ҳажми қанча кўп бўлса, унинг махсус тайёргарлик нуқтаи назаридан унинг имкониятлари шунчалик катта бўлади.
Nima uchun машгулот samarali
Бир киши катта бог ғбилан уй сотиб олди.
Ва у илгари ҳеч қачон боғдорчилик билан шуғулланмаган бўлса-да, у атрофидаги мевали боғлар ва сабзавот боғларидан шунчалик илҳомланганки, у ҳам сабзавот экишга қарор қилди. Кўчиб ўтгандан кейин биринчи шанба куни у деярли олти соат давомида ётоқларни қазиб олди. Кечқурун телевизор олдида чарчаган ҳолда ётганида, қўлларидаги оғриқли пуфакчаларни пайқаб, бағзилари ёрилиб кетди. Эртаси куни унинг барча мушаклари оғрийди. У буни ўзи англаб этди ва у билан суҳбатлашганларнинг аксарияти уни ҳаддан ошиб кетди деб ўйлашди. Бир ҳафта ўтгач, танаси тикланди, аммо қўллари ҳали тузалмади.
Агар биз катта миқёсдаги фаолият билан шуғулланадиган бўлсак ёки бу одатдагидан фарқ қиладиган бўлса, унда натижа ортиқча юк. Агар у жуда катта бўлса - бизнинг боғбонимиз каби - тана ҳужайраларида мослашишга вақт ёғқ. Шунинг учун, бу дам олиш ёки ортиқча юкдан қутулиш ҳужайраларга биз талаб қиладиган нарсаларга мослашиш учун вақт беради ва айнан ортиқча юкга мослашиш бизнинг бизнес билан курашиш қобилиятимизни оширади. Оддий қилиб айтганда, ҳужайранинг мослашиши жисмоний тайёргарлигимизни яхшилашга имкон беради.
Аммо боғбонга қайтиб боринг. У қилган ишига умумий муносабатни, яғни кечқурун мушакларнинг чарчашини ва эртаси куни ва кейинги кунларда оғриқни сезди. Шунингдек, у жуда аниқ реактсияни - қўлларидаги оғриқли пуфакчаларни тағкидлади. Шунинг учун, ҳар қандай ортиқча юк ортидан умумий ва ўзига хос реактсия келади дейишимиз мумкин.
Кейинги ҳафта у кўплаб одамлар билан суҳбатлашди. Енгил атлетика бўйича мағлум бир мураббий унга боғдорчиликка бошқача муносабатда бўлишни таклиф қилди. У кейинги сафар бирор нарсани қазиш керак бўлганда, кейин буни фақат 30 дақиқа давомида бажаришни таклиф қилди. Ва шундай қилди. Ва бу оқшом унинг қўллари фақат бироз қизариб кетди, у бироз чарчаганини сезди. Эртаси куни у уйғонганида, мушаклар бироз қаттиқлашди, аммо қўлларидаги қизариш ёғқолди. Уч кундан кейин у бир кун дам олди ва мураббий маслаҳат берганидек, у яна атиги 30 дақиқа қазди. Ва эртаси куни у бутунлай тузалиб кетди. Унинг ҳужайралари ишлашга муваффақиятли мослашди.
Унинг янги "боғдорчилик бўйича мураббийи" унга ҳар 3-4 кунда мунтазам равишда белкурак билан ишлашни маслаҳат берди. Унинг ёрдами билан у иш вақтини аста-секин ошириши мумкинлигини аниқлади, шунинг учун у вақтни ўзгартира бошлади - камида 20 дақиқадан анча узоқ вақтгача. Бир неча ҳафта ўтгач, у аллақачон мушакларда ҳаддан ташқари чарчоқни сезмасдан ва пуфакчаларни силамасдан, боғда тез-тез ва бир ярим соатгача ишлашга муваффақ бўлди. Айтишим керакки, унинг қўллари қотиб қолди, белкуракдан пуфакчалар пайдо бўлди ва соғлиғи яхшиланди.
Буларнинг барчасидан боғбон қуйидаги сабоқ олди: у қанча қазиган - иш ҳажмида ва унинг давомийлигида; унга қанча куч сарфлаганлиги, интенсивлиги ва мунтазамлиги ушбу машғулотлардан сўнг ўзини қандай ҳис қилганлигини аниқлади. Ҳажми, интенсивлиги, мунтазамлиги ва янгиланишининг тўғри комбинатсияси билан танадаги ҳужайралар унинг ишига мослашишни давом эттиришди ва у яхши боғбонга айланди. Ушбу ҳикоя нима учун жисмоний машқлар фитнессни яхшилайди - нима учун бу самарали эканлигини аниқ кўрсатиб беради.
Do'stlaringiz bilan baham: |
