3-Mavzu: Marketing tamoyillari, funksiyalari va faoliyat sohalari. Reja

3-Mavzu: Marketing tamoyillari, funksiyalari va faoliyat sohalari.


Reja:

1. Marketing tamoyillari mohiyati.

2. Marketingning asosiy vazifasi.
3. Marketing faoliyat sohalari.
4. Talabning holati va rivojlanishiga kо‘ra marketing turlari.
5. О‘zbekistonda marketing vujudga kelishi va rivojlanishi – tadbirkorlik faoliyati turi sifatida.


1. Marketing tamoyillari mohiyati

Marketing tamoyillari marketing asosini va uning mohiyatini ochib beruvchi holat, talabdir. Marketingni mohiyati – tovar ishlab chiqarish va xizmat kо‘rsatish albatta iste’molchiga, talab ishlab chiqarish imkoniyatlarini doimo bozor talabiga mо‘ljallashdan iborat. Marketing mohiyatidan quyidagi asosiy tamoyillar kelib chiqadi:

• 
  iste’molchilarga nima kerak bо‘lsa о‘shani ishlab chiqarish kerak;
  
• 
  bozorga tovarlar va xizmatlar taklifi bilan emas, balki iste’molchilar muammolarini yechish vositalari bilan ishlash;
  
• 
  tovar ishlab chiqarishni ehtiyoj va talabni tadqiq qilgandan sо‘ng tashkil etish kerak;
  
• 
  firmani ishlab chiqarish-eksport faoliyatining oxirgi natijalariga konsentrlashganini kuchaytirish;
  
• 
  marketing konsepsiyasi vositalarini qо‘llash asosida marketing dasturini shakllantirishga olib keluvchi qо‘yilgan maqsadlarga erishish uchun kompleks yondoshish va maqsadli dastur uslubini ishlatish;
  
• 
  tovarni iste’molchiga siljitishni barcha bо‘g‘inlarini marketing bilan qamrab olish maqsadida bir vaqtning о‘zida maqsadli yо‘naltirilgan ta’sir asosida bozor talabiga mos keluvchi tovar ishlab chiqarish strategiya va taktikasini qо‘llash;
  
• 
  korxona faoliyatini va marketing xizmatini bozorda tovar xulq-atvorini bashorat qilishi va strategik rejalashtirishni amalga oshirish asosida samarali kommunikatsiyani uzoq muddatli istiqboliga mо‘ljal olish;
  
• 
  tovarni yashash davrini barcha bosqichlarini ishlab chiqarish va tovar taqsimlashni ijtimoiy va iqtisodiy omillarini hisobga olish;
  
• 
  tashkilot va tarmoqlar rejasiga nisbatan bozorni birlamchi ekanligini eslash;
  
• 
  talab va taklifni balanslashtirish maqsadida rejalarni tarmoqlararo koordinatsiyalash va о‘zaro ta’sirini ushlab turish;
  
• 
  tovar bozori yoki firma imidji (obrо‘yi) va raqobatli afzallikni qidirish va shakllantirish jarayonida aniq holatda agressivlikka, hujumkorlikka, faollikka intilish, umumiy holda marketingning asosiy tamoyillari – bu bozorni bilish, unga moslashish va bozorga ta’sir о‘tkazishdan iborat.
  

Bozorni bilish deganda iste’molchilarni har tomonlama о‘rganish, ularning did va istaklarini bilish kо‘zda tutiladi. Bunda asosan "Iste’molchi – qirol» - degan shiorga amal qiilinadi. Demak, bozorga moslashish talabni qondiradigan mahsulotlarnigina ishlab chiqarmoq darkor demakdir, "nima ishlab chiqarilgan bо‘lsa, shuni sotmaslik, balki bozor talab mollarnigina ishlab chiqarmoq, zarur»».