3-mavzu. Korxonaning operatsion faoliyatini tahlili operatsion faoliyat tahlilining maqsadi, vazifalari va axborot manbalari


-chizma. Kritik hajm darajasini grafik shaklida ifoda etilishi



Download 124,65 Kb.
bet18/23
Sana25.02.2022
Hajmi124,65 Kb.
#462649
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23
Bog'liq
3-Mavzu. korxonaning operatsion faoliyatini tahlili

3.1-chizma. Kritik hajm darajasini grafik shaklida ifoda etilishi


Ishlab chiqarish hajmi

YAkuniy ko‘rsatkichga ta’sir etuvchi omillarni quyidagi bog‘lanishlarda hisob-kitob qilish mumkin.
Kritik hajm darajasiga mahsulot birligiga o‘zgaruvchan xarajatlar ta’sirini hisob-kitobi;

Yk1=(Sx/Pr)*Ykr+Ur - (Sr/Pr)*Ykr+Ur



(3.13)

Kritik hajm darajasiga mahsulot bahosini o‘zgarishini ta’siri;



Yk2=(Sx/Px)*Ykr+Ur –Ykr1

(3.14)


Kritik hajm darajasiga mahsulot hajmining o‘zgarishini ta’siri quyidagi bog‘lanish bilan aniqlanadi.



Yk3=(Sx/Px)*Ykx+Ur –Ykr2

(3.15)

Mahsulot ishlab chiqarishning kritik darajasi, zararsizlik yoki foydasizlik darajasidagi mahsulot hajmi, mahsulot ishlab chiqarishning zararsizlik nuqtasi deb ham yuritiladi.


Ushbu miqdorni aniqlashni aniq misollar asosida ko‘rib chiqamiz:
16-jadval


Mahsulot ishlab chiqarishning kritik darajasini aniqlash ko‘rsatkichlari




Ko‘rsatkichlar

Summasi




1

Mahsulot birligiga o‘zgaruvchan xarajatlar

10000 sum




2

Doimiy xarajatlar

2000000 sum




3

Mahsulot birligining sotish bahosi

12000 sum




4

Kritik hajm darajasi

1000 dona




Kritik hajm darajasining aniqlanishi usullari




Tomas Karlin formulasi bo‘yicha
Qk=U/(P-S)







5.1.Miqdorda

2000000/(12000-10000)

1000 dona




6



Prof. SHeremet A.D. formulasi bo‘yicha
Yk=U/1-(S/P)







6.1.Qiymatda

Yk –2000000/1-(10000/120000)

12048192 sum




6.2.Miqdorda

Yk- 12004801/12000

1000 dona




7

Prof. SHeremet A.D.
Yk=Q*S+U







7.1.Qiymatda

Yk=1000*10000+2000000

12000000 sum




7.2.Miqdorda

12000000/12000

1000 dona




8

I.f.n.dots. Raximov M.YU.
Yk=(S/P)*Yk+U







Ifodaning o‘zgarishi

Yk-(S/P)*Yk=U
ushbu formula quyidagi ifodaga keladi
((1-(S/P))*Yk=U
undan Yk quyidagi tartibda aniqlanadi
Yk=U/(1-(S/P) bu ifoda Prof. SHeremet A.D. formulasi bo‘yicha
Yk=U/1-(S/P) bilan bir xillikka ega







8.1.Qiymatda

10000/12000* Yk+2000000 bundan
Bundan Yk=2000000/1-10000/12000

12048192 sum




8.2.Miqdorda

12004801 sum/12000

1000 dona




9

I.f.n.dots. Raximov M.YU.
Yk=C+S+o







9.1.Qiymatda

Yk=10000*1000+2000000+foyda nol darajada

12000000 sum




9.2.Miqdorda

Yk=12000000/12000

1000 dona




10

Prof.Tomas P. Karlin
Yk=Qk*P







10.1.Qiymatda

Yk=1000*12000







10.2Miqdorda

Qk=2000000/(12000-10000)









11

I.f.n.dots. Raximov M.YU.
Yk=U/(P-S)/ P







11.1Qiymatda

Yk=2000000/(12000-10000)/12000

12048192 sum




11.2.Miqdorda

Yk=12004801 sum/12000

1000 dona




Korxonada mahsulot ishlab chiqarishning kritik hajm darajasini barcha jihatlarida natijaviy ko‘rsatkich bir xilda chiqqan. Demak korxonada 1000 birlik mahsulot ishlab chiqarish o‘zgaruvchan va o‘zgarmas xarajatlarni to‘liq qoplydi hamda 1001 mahsulot foydaga ishlashni boshlab beradi.


4. Mahsulot (ish, xizmat) ishlab chiqarish hajmini tahlili
Mahsulot ishlab chiqarish hajmini kompleks tahlili ikki yo‘nalishda olib boriladi:
a) mahsulot ishlab chiqarish rejasining bajarilishini baholash;
b) bir necha yillar bo‘yicha mahsulot ishlab chiqarish dinamikasini tahlili.
Hisobot davridagi mahsulot ishlab chiqarish hajmini reja ma’lumotlari bilan taqqoslash orqali rejaning bajarilishi, rejadan farqlanishi mutloq summada, o‘tgan yil bilan taqqoslash orqali esa mahsulot hajmini o‘sish sur’ati aniqlanadi.
17-jadval
Mahsulot ishlab chiqarish rejasining bajarilishi tahlili



Ko‘rsatkichlar

Bazaviy bahodagi qiymati ming so‘m

Reja bajarilishi, %

2015 y.

2016 y.

2017 y.

2015

2016

2017




reja

xak

reja

xak

reja

xak













Ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi, ming so‘m

260050

282792

420600

442606

502600

532036

108.7

105.2



105.8




Korxonada mahsulot ishlab chiqrish rejasi 2015 yilda 108.07 %ga, 2016 yilda 105.2 %ga, 2017 yil 105.8 % ga bajarilgan.


Kompleks iqtisodiy tahlilga oid ayrim manbalarda mahsulot hajmini o‘sishi mahsulot hajmini indeksi deb ham ataladi. Bu ko‘rsatkich korxonaning rivojlanish dinamikasini ifodalaydi.

18-jadval


Mahsulot ishlab chiqarish hajmining dinamik tahlili

Ko‘rsatkichlar

Bazaviy bahoda qiymati

Mutlaq o‘zgarishi (+,-)

2015 y.

2016 y.

2017 y.

2016 y.
2015
yilga nisbatan

2017 y.
2016 yilga nisbatan

2017 y.
2015 yilga nisbatan

Ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi, ming so‘m

282792

442606

532036

+159814

+89430

+249244

Korxonada mahsulot ishlab chiqarish hajmining dinamik o‘zgarishlari 2016-yil 2015-yilga nisbatan 159814 ming so‘mga o‘sgan, 2017-yil 2016-yilga nisbatan 89430 ming so‘mga, 2017-yil 2015-yilga nisbatan 249244 ming so‘mga ortgan.


Mahsulot (ish, xizmat)lar hajmini o‘rganishda solishtirma, ulgurji baholarda hamda joriy yilning amaldagi baholarida aniqlangan ma’lumotlar tahlil qilinadi. Dinamikasini aniqlash uchun hisobot davrida ishlab chiqarilgan haqiqiy mahsulot hajmi o‘tgan yillardagisi bilan taqqoslanib ko‘rsatkichlarni o‘zgarishi mutloq va nisbiy (foiz)larda aniqlanishi lozim.
Faoliyatning eng muhim samaradorlik ko‘rsatkichlaridan biri bo‘lib, ishlab chiqarilgan mahsulotning sifati hisoblanadi. Mahsulot sifatining oshishi o‘z navbatida sotilgan mahsulot hajmining oshishiga va foydaning ko‘payishiga, oqibatda rentabellik darajasining yuqori bo‘lishiga sababchi bo‘ladi.
Mahsulot sifati navlar bo‘yicha belgilanadigan mahsulotlarni ikki kategoriya bo‘yicha tarkiblash mumkin:
- oliy sifat kategoriyasi;
- birinchi sifat kategoriyasi.
Mazkur sifat kategoriyalari orqali mahsulotning xalqaro va mamlakat standarti talablariga mosligi o‘rganiladi.
Mahsulot sifatini oshirish realizatsiya jarayonini tezlashtiradi, mahsulotga bo‘lgan talabni to‘laroq qondiradi, tovar pul muomalasini tezlashtiradi, eksport imkoniyatlarini oshiradi.
Mahsulot sifati qator ko‘rsatkichlar tizimi bilan baholanadi. Xarakterli xossalariga ko‘ra belgilangan belgilangan me’yorlarga (xalqaro va mamlakat standartlariga mosligi), pishiqligi, puxtaligi, chidamliligi, va h.k. ko‘rsatkichlari bilan farqlanadi.
19-jadval
Mahsulot sifatining tahlili

Ko‘rsat-kichlar

Mahsulot birligini bahosi, so‘m



Ishlab chiqarilgan mahsulot, (dona)

Reja-ning bajarilishi, %

Jami mahsulotdagi ulushi, (%)

Ishlab chiqarilgan mahsulot qiymati (ming so‘m)

biznes rejada

haqi-qatda

biznes rejada

haqi-qatda

biznes rejada

haqi-qatda

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Oliy sifatdagi mahsulot

10000

5000

6000

120

45,4

43,0

50000

60000

Birinchi sifatdagimahsulot

6000

10000

15000

150

54,6

57,0

60000

80000

Jami

X

15000

21000

140

100,0

100,0

110000

140000




  1. O‘rtacha nav (sort)lilik koeffitsienti:

rejada

haqiqatda

10000/(15000*10000/1000)=0,733

140000/(21000*10000/1000)=0,666





  1. Download 124,65 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish