Matematik mayatnik yordamida erkin tushish tezlanishini aniqlash Ishning maqsadi



Download 171,84 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/2
Sana04.04.2022
Hajmi171,84 Kb.
#527565
  1   2
Bog'liq
Matematik mayatnik yordamida erkin tushish tezlanishini aniqlash



Matematik mayatnik yordamida erkin tushish tezlanishini aniqlash 
 
1. Ishning maqsadi:
Tebranma xarakat qonunlari bilan tanishish. 
Matematik mayatnik yordamida erkin tushish tezlanishini aniqlash. 
2. Kerakli asboblar:
Matematik mayatnik modeli, sekundomer, o’lchov lentasi, 
turli massali
teshik sharchalar. 
NAZARIY QISM: 
 
Ma’lum kuch ta’sirida qo’zg’almas o’q yoki tayanch nuqtasi atrofida tebranma 
xarakat qila oladigan moddiy nuqta matematik mayatnik deb ataladi. Matematik 
mayatnik modeli sifatida cho’zilmas 

uzunlikdagi uzun ingichka ipga osilgan 
uncha katta bo’lmagan sharchani olish mumkin. (1-rasm). 
Muvozanat holati OA da mayatnik vertikal holatda bo’lib.
g
m

og’irlik kuchi 
vektorning yo’nalish O nuqtadan uchadi. Mayatnik muvozanat holatdan 

burchakka og’dirish aylantiruvchi moment 

sin

mg
N


 
ni vujudga keltiradi. Bu yerda, 

sin

- kuchning yelkasi. 
Formulada “__” ishora 

burchak OA muvozanat vaziyatdan boshlab hisoblashni 
va momentning yo’nalish muvozanat tomon yo’nalganligini bildiradi. 
Bizning hol uchun aylanma xaraat dinamikasining

I
N

formulasini quyidagi ko’rinishda yozish mumkin: 


sin
2


mg
m


1
2
0
g


deb belgilasak va tenglikni har ikki tomonini qisqartiramiz 
0
sin





g
(1) 
ni hosil qilamiz. Og’ish kichik bo’lganda 



sin
deb olish mumkin. U holda yuqoridagi ifoda 
0





g
(2) 
Ko’rinishga keladi. Bu tenglamani yechimi 
)
cos(
0





t
A
(3) 
Bu yerda A-tebranish amplitudasi. 

- boshlang’ich faza.
0

- xususiy aylanma takrorlik. 
Ma’lumki, 
0
0
2




va 
T
1
0




Bu yerda T-tebranish davri, 
0

-xususiy takrorlik. SHuning uchun,
g
T


1
2

yoki
g
T


2

Agar burchak qiymati katta bo’lsa, (1) tenglamani yechib, tebranish davri uchun 
quyidagi fodani topish mumkin. 














 









...
2
sin
4
2
2
sin
2
1
1
2
4
2
2
2
d
d
d
g
Т



Amplituda A-ning kichik qiymatlarida bu ifoda (4) ifodaga keladi. (4) formuladan 
2
2
4
T
d



SHunday qilib, matematik mayatnikning uzunligi 

va tebranish davri T ni bilgan 
holda Yerning berilgan nuqtasi uchn og’irlik kuchining tezlanishi 
g
ni hisoblab 
topish mumkin. 
Biroq matematik mayatnik uchunligi

ni, ya’ni ----------nuqtasi 0 dan 
sharchaning og’irlik markazigacha bo’lgan masofani aniq o’lchash qiyin. SHuning 
uchun, bunday muammoni hal etish maqsadida quyidagicha ish tutiladi. Aytaylik 
biror mayatnik 
1

uzunlikka va 
1
Т
tebranish davriga ega bo’lsin. U holda,
g
t
Т
2
2
1
4


Agar bu mayatnikning uzunligini 
2
1





ga o’zgartirsak tebranish davri
2
T
g
Т
2
2
2
2
4



Ifodani hosil qilamiz.
(5) dan (7) ni ayirib, tenglamani 
g
ga nisbatan yechib, erkin tushish tezlanishi 
uchun ushbu ifodani hosil qilamiz: 
2
2
2
1
2
2
2
2
1
2
1
2
4
)
(
4
Т
Т
Т
Т
g











Download 171,84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish