Reja: O’zbek yozuvi tarixidan qisqacha malumot. Grafika va uni ifoda etuvchi grafik vositalar. Harf va tovushning o’zaro munosabati. Orfografiya va uning asosiy tamoyillari

Aim.uz

Grafika

Reja:

1. 
   O’zbek yozuvi tarixidan qisqacha malumot.
   
2. 
   Grafika va uni ifoda etuvchi grafik vositalar. Harf va tovushning o’zaro munosabati.
   
3. 
   Orfografiya va uning asosiy tamoyillari:
   
   1. 
      Fonetik tamoyil
      
   2. 
      Morfologik tamoyil
      
   3. 
      Shakliy-ananaviy tamoyil
      
   4. 
      Differentsiatsiya tamoyili.
      

Tayanch tushunchalar:

1. 
   Grafika – tildagi tovushlarni, belgilarni ko’rsatuvchi shakliy vositalar tizimi.
   
2. 
   Harf – tovushning yozuvdagi shakli
   
3. 
   Belgi – tovush ko’rsatmaydigan shakl.
   
4. 
   Orfografiya – adabiy tilning to’g’ri yozish qonun-qoidalarini o’rganuvchi bo’lim.
   
5. 
   Fonetik tamoyil – talaffuzni yozuvda aks ettiradigan tamoyil.
   
6. 
   Morfologik tamoyil – talaffuzni emas, balki so’z va qo’shimchalarni asliga mos holda yozadigan tamoyil.
   
7. 
   Shakliy-ananaviy tamoyil – o’zlashgan so’zlarning shakli yozuvda saqlanadigan tamoyil.
   
8. 
   Differentsiatsiya tamoyili – shakli va talaffuzi bir xil bo’lgan so’zlarning yozuvda turli shartli belgilar vositasida farqlanadigan tamoyil.
   

Grafika haqida tushuncha Grafika grekcha grafikas co`zidan olingan bo`lib, yozuv degan ma’noni bildiradi.

Grafika og`zaki nutqni turli shakllar, belgilar, raqamlar va chiziqlar yordamida aks ettiruvchi tilshunoslikning bir sohasi hisoblanadi. Grafik vositalarga harflar, belgilar va tinish belgilari kiradi. harf – tovush ifoda etuvchi shakl. Tutuq (’) belgisi tovush ifoda etmaydigan shakl. Yozuvda qo`llanadigan (,) (.) (!) (?) (:) (…) (-) («») (;) (‘) shartli belgilar tinish belgilari deb yuritiladi. Yozuvda 1, 2, 3 kabi raqamlar ham qo`llanadi.