3-mavzu. Gravitatsiyava flotatsiya usulida boyitishning nazariy asoslari. Cho’ktirish usuli va og’ir suyuqliklarda boyitish asoslari. Reja: Gravitatsiya usulida boyitishning nazariy asoslari. Cho'ktirish usulida boyitishning mohiyati

Faollashtiruvchilar
Faollashtirgichlar minerallaming flotatsiyalanish qobiliyatini yaxshilash maqsadida ishlatiladi. Ular to'plovchining mineral yuzasida mahkamlashishiga yordam beradi. Undan tashqari, faollashtirgichlar mineral so'ndirilgan bo‘lsa, ularning flotatsion qobiliyatini qayta tiklash maqsadida hamda
minerallaming tabiiy flotatsiyalanish qobiliyati kam bo'lganda ishlatiladi.
Faollashtirgichlarning ta’siri shundan iboratki, ular mineral yuzasida to‘plovchi oson yutadigan (adsorbsiyalaydigan) plyonkani hosil qiladi yoki mineral zarra yuzasidan so‘ndiruvchini chetlashtiradi. Flotatsiya jarayonida faollashtirgich sifatida mis kuporosi CuSO-5H O, sulfat kislota, eruvchi sulfidlar va havo kislorodi
ishlatiladi. 2Mis kuporosi — nisbatan ko‘proq tarqalgan faollashtirgichlardan. sfaleritni faollashtirishda ishlatiladi.
Sulfat kislotasi — pirit va pirrotinni faollashtirishda ishlatiladi.
Faollashtirish — mineral zarra yuzasida hosil bo'lgan temir
gidrooksidini eritib yuborishdan iborat. Natriy sulfidi - rangli metallar oksidli minerallarini suffidlashtirishda ishlatiladi.
Havo kislorodi sulfidli minerallaming yuzasini oksidlash va
bo‘tanadagi erkin sulfid ionlarini oksidlash natijasida faollashtiradi.
Sulfidli minerallar yuzasini qattiq oksidlanib ketishi ham zararli, chunki bunda to'plovchi ko‘proq sarflanib ketadi.
To‘plovchi so‘ndiruvchi va faollashtirgichlarning vazifasini yaxshi tushunish uchun misol keltiramiz.
Galenit PbS, sfalerit ZnS va pirit FeS2 li polimetall rudalami
flotatsiyalashda awal galenit flotatsiyalanadi, sfalerit va piritning flotatsiyalanish qobiliyati so‘ndiruvchi qo'shib (ohak, sianid yoki rux kuporosi) yo‘qotib turiladi. Qo‘rg‘oshinli flotatsiyadan keyin sfaleritning flotatsion qobiliyati faollashtirgich - mis kuporosi qo‘shib tiklanadi,
pirit esa ko‘p miqdorda ohak qo‘shib so‘ndiriladi. So'ngra piritning flotatsion qobiliyati tiklanadi (masalan, sulfat kislotasi qo'shib) va uni piritli boyitmaga flotatsiyalanadi.