Zararli moddalar ajratuvchi manbalar va ularning



Download 17,86 Kb.
bet1/3
Sana10.02.2022
Hajmi17,86 Kb.
#442108
  1   2   3
Bog'liq
HFX yakuniy


ZARARLI MODDALAR AJRATUVCHI MANBALAR VA ULARNING

TASHQI MUHITGA TA`SIRI

Tashqi muhitni muhofaza qilish emas. Insoniyat taraqqiyotining turli

Bosqichlarida bu muammolar har xil qirralar bilan ko`rinish berib kelgan.

Masalan. O`rta asr boshlarida jahonning katta shaharlarida isistish uchun va

Boshqa maqsadlar uchun tosh ko`mirningdan foydalanish boshlangan kezlarda bu

Shaxarda tutunning ko`payib ketishi natijasida odamlairning tutunga qarshi kurash

E`lon qilgani haqiqat. Keyingi vaqtda 30 chi yillarda po`lat ishlab chiqarishga extiyoj ortgani sababli korxonasi zich bo`lgan Evropa hududdidagi Angliya va


Belgiya davlatidagi shaxarlarda tutun ko`payib ketishi aholida kasallik-larning
ko`payishiga olib keldi.
Asrimizning 50 nchi yillridan boshlab avtomobil dvigatelleridan chiqayotgan
gaz dunyo miqiqyosida eng xavfli ekologik muhitning buzilishiga olib keladi.
Atmosfera havosinin bulg`anishi tushunchasiga har xil ma`no berishga
harakat qilinadi.
Bu tushunchni umumbashariy nuqtai nazardan olib qarasak dunyo
miqiyosida ajralib chiqayotgan zararli moddalar miqdorini ko`z oldimizga
keltiramiz.
Amerika Qo`shma Shtatlarida issiqlik elerktr stansiyalarida tosh ko`mir
yo`qish narijasida hosil bo`ladigan changlarning tozalash qurilmalaridan keyin
atmosferaga chiqarib yuborilayotgan miqdori yiliga 180.000.000 t ni tashkil qiladi.
Metallurgiya sanoatiga ajratiladigan chang miqdori 150.000.000 t deb bu miqdor
120.000.000 t ni tashkil qiladi. Eski ittifoq AQSH dan kam elektr energiyasi
ishlab chiqarmagan, demak, yoqilg`I va ko`mir yuqoridagilar atrofida har qanday
davlatning rivojlanish darajasi unda ishlab chiqarilayotgan elektr energiyasi va sanoat
korxolarida ishlab chiqarilayotgan mahsulotning sifati va dunyo bozoridagi
raqobarbardorligi belgilaydi. Changlarni o`ziga xos xususiyati shundaki, ular asosan
qattiq moddalarning zarrachalari hisoblanadi.lekin ularning tarkibida kimyoviy
reaksiyalar natijasida hosil bo`lgan zarralar ham anchagina miqdorni tashkil qiladi.
Energetika sohasida yoqilg`I moddalar yonganda hosil bo`ladigan qoldiq moddalar
ko`p shu zarralar qatorini egallaydi. Bunday changlar atmosferaga chiqarib
yuborilgan qismi kattaligi 5 ming dan kichik changlardan tashkil topganligi sababli
va ularning solishtirma og`irligi atmosfera havosi solishtirma og`irligiga tengligini
hisobga olsak bu changlar darli erga qo`nmay atmosfera havosninin bir qismi
sifatida doim suzib yuradi.
Bu changlarning atmosfera havosida ko`payishi quyosh nurlarining erga etib
kelinishi qiyinlashtiradi. Ya`ni notabiiy sozlar vujudga keladi bu esa o`z navbatida
shamollarning harakatlanishi yo`nalishlarini o`zgartirib yuboradi.
Ularning tarkibidagi bulutlar doimiy yurish joylarini o`zgartirib, yozish kerak
bo`lgan yom`gir butunlay boshqa hududlarga yog`adi.
2.ATMOSFERA HAVOSI TARKIBIDAGI CHANGLAR

Sanoatda, transport

Vositalarini

Ishlatishga

Va

Qishloq


Xo`jaligida

Bajariladigan ishlarning deyarli hammasida cnahg hosil bo`lishi va ajralishi

Kuzatiladi.

Umuman changlarning turlari ularning ilib chiqishi manbalarini hisobga

Olib, ularni tabiiy va su`niy changlar bo`lib qaratadi. Tabiiy changlar sirasiga

Tabiatda inson ta`sirisiz hosil bo`ladigan changlar kiritiladi. Bunday changlar shamol va qattiq buronlar ta`sirida qush va tuproqning erroziyalangan


qatlamlarining uchishi, o`simlik va hayvonot olamida paydo bo`ladigan changlar
vulqonlar otilishi, kosmosdan er atmosferasi ta`sirida tushib qolgan metioritlar va
boshqa kosmik kemalarning yonib ketishidan changlar va boshqa holatlarda hosil
bo`ladigan changlar kiradi.
Atmosferadagi changning miqdori shimoliy rayonlarga nisbatan janubiy
rayonlarda qish oylariga nisbatan yoz oylariga ko`p bo`ladi. Su`niy changlar sanoat
korxonalarida va qurilishda insonlarning ta`siri natijasida hosil bo`ladigan changlar
kiradi. Sanoatda choyan po`lat ishlab chiqarishda domna va marten pechlarida, bu
sanoatning quyuvchilik sexlarda, qurilish ishlarida er qozish ishlari, portlatish,
sement ishlab chiqarish, va tog`larda ma`nodanlarni qozib olish ishlari olishda
ko`p miqdor chang ajraladi.
Changning kelib chiqishi bo`yicha organic mineral va aralashma changlar
deb belgilanadi. Changning zararli ta`sirining tavsifi asosan uning kimyoviy
tarkibiga bog`liq.
Changlarning qattiqligi bo`yicha uch gruppaga bo`lib qaraladi. A) kattaligi
10 ikmdan katta dan kata bo`lgan changlar deb yuritiladi.Bunday changlar erga
qo`nadi. B) kattaligi 10 ikmdan 0.25 ikm gacha bo`lgan changlar. Bu changlarni
mayda changlar deb yuritiladi. Ular erga erga, yomg`ir, qor va shbnam kabi erga
yog`ilayotgan zarralarga ilashib qolgan holatlarda qo`nishi mumkin. B) Kattaligi
0.25 ikmdan kichik bo`lgan changlar ul`tra micros-kopik changlar deb yuritiladi.
Va bu changlar erga qonmay broun harakati qoidalariga buysungan holda uchib
yuradi.

Download 17,86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish