3-mavzu. Avtomobil yoqilg’ilari

Uzluksiz yonishli yoqilg’ili IYOD quyidagi guruhlarga bo’linadi: 
a) havo – reaktiv; 
b) raketali. 

---

24 
Havo – reaktiv dvigatellarni kompressorli va kompressorsizlarga bo’linadilar. 
Aviatsiyada kompressorli dvigatellar – turbokompressorli va turbovintlilar keng 
tarqalgan. Kompressorsizlar to’g’ri oqimli va raketalarning ba’zi turlarida 
qo’llaniladigan pulsatsiyalanadiganlarga bo’linadi. 
Eng ko’p tarqalgan porshenli IYOD quyidagi belgilar bo’yicha 
klassifikatsiyalaydilar: 
№ 
Bo’lish belgilari 
Konstruktiv xususiyatlar 
1.
Vazifasi bo’yicha
Avtomobil, aviatsion, traktor, 
kema, teplovoz va boshqalar. 
2.
Qo’llaniladigan yoqilg’ilar 
bo’yicha
Benzin, 
dizel, 
gaz, 
ko’p 
yoqilg’ili 
3.
YOqilg’i 
havoli 
aralashmaning alangalanishi 
usuli bo’yicha 
Majburiy, 
o’z-o’zidan 
alanganlanishi 
4.
Ish 
davrining 
amalga 
oshirilishi bo’yicha 
Ikki, to’rt taktli 
5.
Tirsakli val aylanishining 
tezligi bo’yicha 
Kam, o’rtacha va yuqori 
aylanishli 
6.
Moyli sistemaning tuzilishi 
bo’yicha 
TSirkulyatsion, 
lubrikatorli, 
purkagichli, quruq va ho’l 
karterlar bilan 
7.
Jadallashish 
darajasi 
bo’yicha 
Jadallashmagan, kam, o’rtacha 
va yuqori jadallashgan 
8.
Sovutish usuli bo’yicha 
Havoli, suyuqlikli 
Yoqilg’ilarning klassifikatsiyasi va sifatiga qo’yiladigan talablar 
Yoqilg’ilarning klassifikatsiyasi ularni ishlatish ob’ektlarini xisobga olgan holda 
quyidagi belgilar bo’yicha amalga oshiriladi:
1. Vazifasi bo’yicha: 
A) uchqun bilan yonadigan (benzin) dvigatellar uchun; 
B) Siqishdan alangalanadigan (dizel yoqilg’isi) dvigatellar uchun; 
V) Gaz turbinali (Gaz turbinali yoqilg’i) dvigatellar uchun; 
G) Qozonxona (o’txona, flot, marten mazuti) agregatlari uchun; 
D) Kam quvvatli isitish qurilmalari o’rtacha quvvatli qishloq xo’jalik issiqlik 
generatorlari (pech yoqilg’isi, kerosin). 
2. Xomashyo manbasi bo’yicha (neft, altermativ xomashyo) 
3. Olinish texnologiyasi bo’yicha (to’g’ri xaydalgan, ikkilamchi jarayonlarniki). 
Ximmotologiyada yoqilg’ilarning vazifasi bo’yicha klassifikatsiyalash afzalroq.
YOqilg’ilarning sifatiga quyiladigan talabalar shundan iboratki qo’llaniladigan 
maxsulotlar dvigatel, o’txona agregatlari va boshqa issiqlik mashinalarning
mustaxkam, tejamkor ekspuluatattsiyasini ta’minlashi kerak. Ammo yoqilg’ilarning 
turiga qarab ularga maxsus talablar qo’yiladi.