Ma’ruza №34 Qaynar qatlam pechi va aglomeratsion mashinalarning tasnifi, issiqlik va massaalmashuv jarayonlari Tayanch iboralar

---

Ma’ruza №34 
 
Qaynar qatlam pechi va aglomeratsion mashinalarning tasnifi, issiqlik va massaalmashuv 
jarayonlari 
Tayanch iboralar:
kojux, futerovka, issiqlikni izolyasiyalash, aeroaralashma, qotma, bunker, 
kuydirish kamerasi, issiqlik ajralishi, to‘kish ostonasi, solishtirma ishlab chiqarish, 
aglomeratsiya, telejka, panjara, eksgauster, yoqilg‘i, kuyindi, kuydirish.
 
 
Reja: 1. 
Qaynar qatlam pechlarining konstruksiyasi. Qaynar qatlam pechlarining tasniflari. 
 
 2.
Aglomeratsion mashinalar konstruksiyasi. Aglomeratsion mashinalarning tasniflari.
 
 3.
Issiqlik va massalamashuv jarayonlari.
 
 4.
Qaynar qatlam pechlari va aglomeratsion mashinalarning qo‘llanilishi. 
Qaynovchi qatlamda kuydiruvchi material oldindan maydalangan va 6% namlikkacha 
quritilgan bo‘lishi kerak. Pechning tag qismidagi teshiklardan to‘xtatmasdan havo uzatilib 
turiladi. Materialning tashqi ko‘rinishi suvning qpynash jarayoniga o‘xshab ketadi. Pechning 
nomi shundan kelib chiqqan. To‘xtamasdan aralashmani va qattiq bo‘laklarning bir-biriga 
urilishi natijasida gaz plenkasi va hosil bo‘lgan oksidlarning plenkasi yo‘qoladi va bu kuydirish 
jarayonining muvaffaqiyatli o‘tishiga olib keladi. Qaynovchi qatlam pechlarining eng katta 
kamchiliklari birinchi o‘rinda chang chiqishining ko‘pligidir. Qaynovchi qatlam pechlari 
silindrik yoki to‘rt burchak kamera, maxsus pod, materiallarni yuklash va chiqarib olish uchun 
moslamalar va gaz olib ketuvchi sistemalardan iborat. Agar kuydirish ko‘p sonli ekzotermik 
reaksiyalar bilan borsa, qaynovchi qatlam darajasida pechning tag qismida suvli yoki havoli 
issiqlik almashinuvchi, ya’ni o‘ta yuqori issiqlikni olib ketuvchi kesson yoki zmeevik qo‘yiladi. 
Kuydiruvchi kamera temir kojuxdan iborat bo‘lib, ichki tomoni shamotli g‘ishtlar bilan 
qoplangan. Ayrim hollarda olovbardosh betonlar bilan 200-500 mm qalinlikda qoplanadi. Kojux 
bilan olovbardoshlar orasidagi qatlam 10-50 mm gacha bo‘ladi. Ba’zi kuydiruvchi kamera bir 
nechta gorizontal yoki vertikal kameralarga bo‘linadi. Bu holda material har bir kamerada o‘z 
oqimi bo‘yicha kameradan kameraga o‘tib kuydiriladi. Kuydirish joyida bir nechta kamera 
bo‘lishi ularda turli harorat ushlab turishga olib keladi. Ba’zi hollarda pechlardagi yuqori kamera 
gaz havoli aralashmani tinchlantirish uchun kengaytirilgan. Pechning eng asosiy detali-maxsus 
podi u orqali havo yoki gaz yuborilib material qaynovchi qatlam holiga olib kelinadi. Podning 
konstruksiyasi shunday bo‘lishi kerakki, havo yoki gaz har bir teshikdan bir xil berilishi kerak va 
kuydiruvchi mahsulot teshiklardan tushib qolishi mumkin emas. Pechga materiallar yon tarafdagi 
devordan yoki bunkerdan metallik tarelkasimon pitatellar orqali svoddan yuklanadi. Ba’zida 
pechda materiallar suyuq pulpa ko‘rinishida nasos yoki oqava trubalar orqali yuklanadi. Kuygan 
material pechdan o‘z oqimi bo‘yicha chiqib ketuvchi trubalar yoki tuynuklar orqali qaynovchi 
qatlam darajasidan tushadi. Tarkibida changgi ko‘p bo‘lgan gazlar gaz yurishi tuynuklari orqali 
yon devorlaridagi yoki svoddagi chang ushlovchi yoki issiqlik ishlatiluvchi qurilmalar orqali 
ushlab qolinadi.