3. маъруза матни 1-боб. Давлат ва ҳуқуқ назариясининг предмети ва унинг ўзига хос хусусиятлари

Юридик коллизияларнинг белгилари:
– жамият ижтимоий ривожланишида объектив тарзда юзага келадиган қарама-қаршилик ва зиддиятлар билан боғлиқ;
– ўзининг формал характерга эгалиги;
– муайян турдаги ижтимоий муносабатларнинг бир қатор ҳуқуқ нормалари билан тартибга солинган ҳолдагина юзага келиши;
– ҳуқуқ субъектларининг ўз ҳуқуқ ва мажбуриятларини амалга ошириш жараёнида муайян қийинчиликларни келтириб чиқариши ва бошқаларда.
Тегишли адабиётлар ва мавжуд амалиётни таҳлил қилиш орқали юридик коллизияларни бартараф этишнинг қуйидаги услубларини кўрсатиб ўтиш жоиз:
– зиддиятли ҳужжатлар ўрнига янги норматив актни қабул қилиш;
– зиддиятли ҳужжатлардан биттасини бекор қилиш;
– жорий ҳужжатга ўзгартириш ва аниқлик киритиш;
– коллизион норма ва тамойилларни ишлаб чиқиш;
– коллизион ҳолатларда юзага келадиган баҳсларни кўриб чиқишнинг суд тартибини ўрнатиш (Конституциявий, ҳакамлик, хўжалик ва бошқа судлар);
– ҳуқуқ нормалари ўртасидаги зиддиятларни бартараф этиш мақсадида мазкур нормаларни суд томонидан шарҳланиши;
– ҳуқуқ нормаларини уйғунлаштириш ва қонунчиликни тизимлаштириш;
– тегишли зиддиятли ҳужжат юзасидан суд ёки маъмурий тартибда шикоят қилиш;
– келишув ва муросага келтирувчи тартибларни жорий этиш;
– тегишли ҳуқуқ субъектларининг қатъий конституциявий-қонуний ҳамда белгилаб қўйилган ваколатлар доирасида фаолият юритишини таъминлаш;
– қабул қилинаётган ҳужжатларни олдиндан манфаатдор томонлар билан келишиш ва юридик экспертизадан ўтказиш;
– ҳуқуқ ижодкорлиги субъектлари томонидан ўзлари қабул қилган ҳужжатларни вақти-вақти билан инвентаризация қилиб бориш;
– норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг самарадорлигини таҳлил қилиб бориш;
– норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг қўлланилиши натижасида келиб чиқиши мумкин бўлган конфликтли ҳолатларни олдиндан кўра олиш кўникмаларини шакллантириш ва бошқалар.

21-БОБ. Ҳуқуқ нормаларини қўллаш

23.1. Ҳуқуқни қўллаш тушунчаси .....
23.2. Ҳуқуқий нормаларни қўллаш жараёни босқичлари......
23.3. Ҳуқуқни қўллаш актлари: тушунчаси, хусусиятлари ва турлари....