3. Корхона операцион фаолиятининг таҳлили Операцион фаолият таҳлилининг мазмуни ва муҳим вазифалари

Маҳсулот (иш, хизмат)ларнинг тармоқ ва фаолият тавсифи


Савдо корхоналари. Чакана ва улгуржи савдо корхоналари бошқа корхоналар томонидан ишлаб чиқарилган маҳсулотларни сотиш билан шуғулланадилар. Улар учун активларнинг муҳим қисми товарлар захираси ҳисобланади. Шу сабабли ҳам тахлилда муҳим эътибор товарлар захирасининг таркибига ва динамикасига қаратилади. Товарлар захирасининг айланиш даражаси ва бир марталик айланишга кетадиган вақт кўрсаткичлари улар фаолиятини баҳолашнинг муҳим кўрсаткичи ҳисобланади. Ушбу кўрсаткичлар қисқа ва узоқ даврийликда ўрганилади ва унинг ўзгаришларига мос равишда бошқарув стратегиялари ўзгариб боради. Накд маблағлар ҳаракати савдо турига ва шаклига кўра ўзгариб туради.
-жадвал
Активларнинг айланиш даврийлиги тавсифи

Фаолият цикли	Накдлик	Товарларни сотиб олиш қиймати	Товарни қайта сотиш қиймати	Фойда
1-давра	Нақд пул маблағлари 50 млн. сум	Товараларни сотиб олиш 50 млн. сум	Накд пуллар кирими 75 млн. сум	+25 млн. сум
2- давра	Нақд пул маблағлари 75 млн. сум	Товараларни сотиб олиш 75 млн. сум	Накд пуллар кирими 105 млн. сум	+30 млн. сум
3- давра	Нақд пул маблағлари 105 млн. сум	Товараларни сотиб олиш 105 млн.сум	Накд пуллар кирими 130 млн.сум	+25 млн.сум
4-давра	Нақд пул маблағлари 130 млн. сум	.....	......	.......
5-давра	...	.....	......	.......
.....	...	.....	......	.......

Чакана савдода товарлар нақд пулга сотиб олинади. Шу сабабли ҳам уларда дебиторлик мажбуриятларининг жами активлар тарикибидаги салмоғи унчалик юқори бўлмайди. Улгуржи савдода товарларни кредитга сотиш ҳисобига жами активлар таркибида мажбуриятлар суммаси бироз юқори суммани ташкил этади. Шу сабабли ҳам аналитиклар биринчи навбатда этиборни мажбуриятларнинг сифатига ва муддатига қаратмоғи лозим. Шунингдек, савдо корхоналарида иш хажмига таъсир этувчи муҳим факторлардан бири сифатида мавсумнинг ўзгаришига таҳлилда алоҳида аҳамият қаратмоқ лозим.