3 I. Боб. Волейбол тарихи, техника ва тактикаси

II. БОБ. ЁШ ВОЛЕЙБОЛЧИЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДА ҲАРАКАТЛИ 
ЎЙИНЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ УСУЛЛАРИ 
 
2.1
.
 Жисмоний сифатларни тарбияловчи ҳаракатли ўйинлар 
 
Жисмоний сифатлар (тезлик, кучлилик, чидамлилик, эгилувчанлик ва ҳ.к) 
тушунчаси жисмоний тарбия мутахассислари, шу соҳадаги талабалар ҳамда 
кўпчилик спорт ихлосмандларига маълум. Шу туфайли уларга батафсил 
тўхталишга ҳожат бўлмаса керак, деб лозим топилди. 
Спорт турларидан
–энг ажойиб ва қизиқарли ўйинларидан бири 
волейболдир. Жисмоний ҳислатларнинг ривожланиши, таянч двигатель 
аппаратларини мустаҳкамлаш, организмни ишлаш системасининг қобилятини 
кўтариш, ўйин давомида олинган жушқин ғайрат, тентиликни бардамликни 
сақланиши волейболни барча афзаллик томонларини қадр-қимматини тўлиқ 
кўрсатмайди. 
Ўйин техникаси
–бу бир вақтнинг ўзида кетма-кет ва муайян мақсадли 
тартибда ижро этиладиган ихтисослашган ҳаракат ёки ҳаракатларнинг 
мажмуасидир. 
Ўйин техникаси
–ҳаракат аниқ, енгил, вазиятга мувофиқ, кам куч сарф 
этиб юқори самарада бажаришга мўлжалланган бўлиши лозим. 
“Техника”
-атамаси юнонча (tehnis) сўз бўлиб, жуда кенг маънода 
фойдаланилади ва ўзбек тилида “Санъат” тушунчасини англатади. 
Замонавий волейбол турли ўйин малакалари ва тактик комбинацияларга 
ниҳоятда бой бўлиб. ўта катта шиддат ва тезликда ўтади. Бинобарин, 
волейболнинг юқорида зикр этилган ўзига хос хусусиятлари ўйинчилардан 
мукаммал такомиллашган техник маҳорат талаб қилади. 

---

33 
Жисмоний сифатларни тарбиялашда хизмат қилувчи муҳим ўйинларнинг 
аҳамияти ҳақида далиллар келтириш мақсадга мувофиқдир. 
Тезликни тарбиялашга хос ўйинлар
: Тўпли эстафета ўйинлари, 
тўсиқликлардан тез сакраб ёки югуриб ўтиш ўйинлари (“қувноқ стартлар” 
телевизион ўйинларига эътибор беринг), “қувлашмачоқ”, “бекинмачоқ”, “ким 
тез”, “тўп капитанга” каби ҳаракатли ўйинларда тез югуриш талаб этилиб, 
бурилиш, тўхтаб яна югуриш каби ҳаракатлар кўп такрорланади. Натижада эса 
шуғулланувчиларнинг кўриш, эшитиш сезги аъзолари ҳамда бутун гавда 
аъзоларидаги суяк, мушак тизимларининг ҳаракатчанлигини ишга солади. Шу 
орқали жисм тезлик билан ҳаракат қилишга қодир бўлади. Шу туфайли 
ўйинларни танлаш, ташкил қилиш жараёнларида шуғулланувчиларнинг ёши, 
саломатлигига қараб ўйин жойларига ҳам эътибор бериш керак.