3 I. Боб. Волейбол тарихи, техника ва тактикаси

1.3.Волейболчининг ўйин техникаси ва тактикаси хамда ўзлаштириш 
учун машклар 
 
Волейбол ўйини ҳужум ва ҳимоя техникасидан иборат. Ҳужумда ҳам, 
ҳимояда ҳам шай туриш ва силжиш, тўпни узатиш ва қабул қилиб олиш, тўпни 
бир ёки икки қўллаб олиш ва қайтариш, тўпнинг ёълини тўсиш каби лар 

---

19 
мавжуд. Ўйинчининг шай туриши ва силжиши. 
Волейбол ўйини давомида ўйинчи майдон бўйлаб ҳаракатда бўлади ва 
силжиб туради. Силжишдан мақсад тўпни қабул қилиб олиш ва бошқа 
усулларни амалга ошириш учун мағқул жой танлашдир.
Ўйинчининг спорт ҳолатида туришидаги энг муҳим нуқта унинг 
силжишга доим тайёр бўлиб туришидир. Ўйинчи туриш ҳолатида оёқлари 
букилган, оёқлари елка кенглигида очилган, бир оёқ озгина олдинда, тана ҳам 
бироз олдинга эгилган бўлади. Қўллар тирсакдан эгилган ва кафтлар бир-бирига 
қараган бўлиши керак. Бу ҳолат доимий эмас, албатта, у ўйиннинг боришига 
қараб ўзгариб туради. Агар тўрдан қайтган тўпни олиш лозим бўлса, ўйинчи 
анча эгилади, отаётганда тўғриланади ва ҳоказо. Волейболчи майдон бўйлаб 
оёқларини чалиштириб (чапга, ўнгга, олдинга, орқага), икки қадам (олдинга ва 
орқага) сакраб (югуриши ва одимлаши), югуриб (майдон бўйлаб тез силжиши ва 
йўналишини бирдан ўзгартириши) юриши мумкин. Охирги югуриш қадами узун 
бўлади, негаки ундан кейин тўхташ, сакраш, йўналишни ўзгартириш мумкин. 
Тўпни узатиш. Бу—ўйинни давом эттириш учун шерикка ёки рақиб 
томонга узатилган тўпни ўзаро ўтказиш усули бўлиб ҳисобланади. Бундан 
ташқари, тўпни олдинга, юқорига ва орқага ўтказиш усуллари ҳам мавжуд.
Тўпнинг учиш траекториясига қараб бутун майдон бўйлаб узун, қўшни 
майдонга қисқа ва ўз майдонига ўта қисқа узатишлар ҳам қўлланилади. Тўп 
узатиш баландлигига қараб паст (тўрдан 1 м юқори), ўрта (2 метргача) ва ундан 
баланд (2 мдан ортиқ); масофасига кўра яқин (0,5 м дан кам) ва узоқроқ (0,5 м 
дан ортиқроқ) кабиларга бўлинади.