3 I. Bob. Hamkorlikda oʻqitish texnologiyasi

2.2. Biologiya darslarida «Birgalikda о 'qiymiz» metodidan foydalanish..
Mashg’ulot maqsadi. Xamkorlikda o’qitish texnolgiyasining metodlarini qo’llashning texnolgik bosqichlari va xaritasini tuzishni o’rgatish. Mashg’ulot natijalari. 1. Hamkorlikda o’qitishning “Birgalikda o'qiymiz” metodi xaqida tushunchalarga ega bo’ladilar. 2. Texnologik bosqichlarni tuzishni o’rganadilar. 3. Darslarda “ Birgalikda o'qiymiz metodini” qo’llay oladilar.Zarur bo’ladigan materiallar: Kodoskop, lineyka, ma’ruza matnlari. Mashg’ulotning borishi: Hamkorlikda o'qitishning «Birgalikda o'qiymiz» metodi 1987- yili Minnesota universiteti professorlari J. Jonson, R. Jonsonlar tomonidan ishlab chiqilgan. Sinf o'quvchilari 3-5 boladan iborat kichik guruhlarga ajratiladi. Har bir guruh darsda bajarilishi lozim bo'lgan topshiriqning m a’lum qismini bajaradi.Guruhlar topshiriqlami to'liq bajarishi natijasida o'quv materialiningyaxlit o'zlashtirilishiga erishiladi. Mazkur metodning asosiy tamoyillari — komandani taqdirlash, o'quvchilarga individual yondashish,muvaffaqiyatlarga erishish uchun bir xil imkoniyatlarni vujudga keltirish sanaladi.Darsning mavzusi. Falangalar, chayonlar va kanalar.Darsning ta’limiy maqsadi. O'quvchilami o'rgimchaksimonlar sinfivakillarining tuzilishi, hayot kechirishi, umumiy xususiyatlari bilan tanishtirish Darsning tarbiyaviy maqsadi. O'quvchilami o'rgimchaksimonlar sinfi vakillarining tuzilishi, hayot kechirishi, umumiy xususiyatlari bilan tanishtirish, ulaming foydasi va zararini tushuntirish orqali ilmiy dunyoqarashini kengaytirish, gigiyenik va ekologik tarbiya berish.Darsning rivojlantiruvchi maqsadi.O'quvchilarning tirik organizmlaming xilma-xilligi haqidagi bilimlarini, darslik ustida mustaqil ishlash ko'nikmalarini rivojlantirish.Darsni jihozlash. O'rgimchaksimonlar sinfi vakillarining tuzilishi aks etgan jadvallar.Darsda foydalaniladigan texnologiya.Hamkorlikda o'qitish texnologiyasi («Birgalikda o'qiymiz» metodi)Darsning borishi:. Tashkiliy qism. II. O'quvchilar dars mavzusi, maqsadi, borishi bilan tanishtirish va ulaming faoliyatini o'quv topshiriqlarini bajarishga yo'llash. III. Yangi mavzuni o'rganish.
a) kichik guruhlar tomonidan belgilangan o'quv topshiriqlarining sifatli
bajarilishiga erishish. Mazkur mavzu matni quyidagi mantiqiy tugallangan fikrli qismlarga ajratiladi: Falangalar. Chayonlar. Kanalar. O'rgimchaksimonlar sinfining umumiy xususiyatlari.Shu qismlar bo‘yicha o'quvchilarning mustaqiL ish topshiriqlari tuziladi 2- guruh ochun o'quv topshiriqlariT-/г 0 ‘qnvchilar o'zlashtirishi lozim bo'lgan materiallar yuzasidan o'quv topshiriqlari.Topshiriqni bajarish yuzasidan ko'rsatmalar2.3.4.Sariq chayonning tashqi tuzilishini o'rganing.U qaysi belgilari bilan o'rgimchakka o'xshaydi va farq qiladi?Chayon qachon ovga chiqishi va nimalar bilan oziqlanishini aniqlang.Chayonning ovqat hazm qilishini o'rgimchakniki bilan taqqoslang. O'xshashlikva farqini aniqlang.Chayonning ko'payishi va ahamiyatini o'rganing.Darslikdagi matnni o'qib, quyidagi savollarga javob toping va topshiriqlarni bajaring. 3- guruh uchun o ‘quv topshiriqlari O'quvchilar o'zlashtirishi lozim bo'lgan materiallar yuzasidan o'qnv topshiriqlari. Topshiriqni bajarish yuzasidan ko'rsatmalar.Kanalarning tashqi tuzilishini o'rganing.U qaysi belgilari bilan o'rgimchaklarga o'xshaydi vafarq qiladi?Mol kanasining hayot kechirishi, ko'payishi va uning zararini aniqlang.O'rgimchakkananing tuzilishi va oziqlanishini o'rganing.O'rgimchak kananing ko'payishi va uning keltiradigan zararini aniqlang.Darslikdagi matnni o'qib, quyidagi savollarga javob toping va topshiriqlarni bajaring. O'quvchilar o'zlashtirishi lozim bo'lgan materiallar yuzasidan o'quv topshiriqlari. Topshiriqni bajarish yuzasidan ko'rsatmalar.O'rgimchaksimonlarning hayot kechirishi, tuzilishi, oziqlanishini o'rganing. Foydali va zararli o'rgimchaksimonlarni aniqlang.O'rgimchaksimonlar sinfi vakillarini taqqoslang.O'zlashtirgan bilimlaringiz asosida quyidagi jadvalni to'ldiring.Darslikdagi matnni o'qib, quyidagi savollarga javob toping va topshiriqlami bajaring. O'rgimchaksimonlar sinfi vakillari.Tana qismlari.Nafas olishi. Oziqlanishi Ko'payishi.Foydasi yoki zarari b) kichik guruhlar yordamida o‘quv materialining yaxlit holda qayta ishlab chiqilishini amalga oshirish. V. Yangi mavzu yuzasidan o'quvchilar o'rtasida savol-javob, o'quv baxsi uyushtirish. V. O'quvchilar bilimini test topshiriqlari yordamida nazorat qilish va baholash. I. Yangi mavzuni qayta ishlash va yakunlash.


XULOSA
Bundan kelib chiqadigan amaliy xulosa - ilg‘or ta’limiy yangiliklarni aniqlash, ularning jamg‘armalarini tashkil etish, sinab ko‘rish, pedagogik amaliyotga joriy qilishning, ilmiy xulosalarini ishlab chiqish va amaliyotga tatbiq etish tizimini yaratish masalasining dolzarbligini oshirdi. Hozirgi kunda bu tizimni yaratish yo‘lida bir qator izlanishlar, sa’y- harakatlar boshlab yuborilgan. Jumladan, vazirlik, viloyat xalq ta’limi boshqarmalari tarkibida Davlat ta’lim standartlari boshqarmalari va bo‘limlari (monitoringi) tashkil etilgan.
1. Ta’limni boshqarish tizimida tashkil qilingan yangi bo‘g‘inlar quyidagi vazifalarni amalga oshirib bormoqda ta’lim sohasidagi qonunlar, me’yoriy hujjatlarning bajarilish nazoratini yuritish; Pedagogik innovatsiyalarni amaliyotga tatbiq etishning tashkiliy asoslarini yaratish zarur. Buning uchun: “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ni hayotga, tatbiq etish, Davlat ta’lim standartlari va dasturlari bajarilishining monitoringini olib borish; ta’limni boshqarish mahalliy organlari va o‘quv muassasalarining umumiy tashkiliy pedagogik ishlari qatori pedagogik innovatsiyalarning samaradorligini tahlil qilib borish; pedagogik tajribalarning borishini analitik tahlil qilish, umumlashtirish, ommalashtirish bo‘yicha tavsiyalar tayyorlash; pedagogik texnologiyalarni kuzatuvchi, nazorat qiluvchi va joriy etuvchilarni o‘quv ishini tashkil qilish shu masalaga oid seminarlar o‘tkazish, treninglar tayyorlash choralarini ko‘rish; pedagogik texnologiyalarni rivojlajtirish haqida tegishli ma’lumotlar jamg‘armasini yaratish, tahlil qilish va tartibga solib turish. Yuqorida ta’kidlanganidek, Davlat ta’lim standartlari- bu o‘quvchilar bilim saviyasining minimal darajasini belgilaydi, bu darajadan yuqori ko‘rsatkichlarga erishish uchun ma’lum izlanish hamda tashabbus lozim, pedagogik innovatsiyalarni yaratish, shuningdek, ularni boshqarish avvalam bor, ana shu dorlzarb vazifalarni hal qilishga xizmat qiladi. Shu boisdan ham pedagogik iinovatsiyalarni izlab topish. o‘rganish, tahlillar ostida eng ko‘p samara beradiganlarini tanlab olish va ularni amaliyotda qo‘llash tartibini belgilab beradigan tizimni yaratish maqsadga muvofiqdir. Fikrimizcha, buning uchun, innovatsiyalar haqida aniq ma’lumotlar jamg‘armasini yaratish zarur bo‘lib, buni shartli ravishda innovatsiyalarni «to‘plash» jarayoni deb qabul qilamiz. Innovatsion yangiliklarni to‘plovchilar jadvalga ko‘ra vazirlik tizimida yangi tashkil qilingan markazlar, jumladan, xalq ta’limi xodimlari malakasini oshirish instituti barcha talim muassasalari rahbarlari malakasini oshirish bo‘yicha doimiy ishlovchi Respublika doimiy kursi qoshidagi monitoring markazi va respublika ta’lim markazi asosiy bo‘g‘in hisoblanadi.
2.Pedagogik innovatsiyalarni tanlashda amaliy ish olib boruvchi «Pedagogik texnologiyalar markazi»: ma’lumotning yo‘nalishini aniqlaydi ­joriy qilish va qo‘llashda ilmiy-metodik jihatdan yordam beradi; ­ metodik qo‘llanma, dastur va metodik tavsiyalarni nashrga tayyorlaydi va pedagogik matbuotga uzatadi; ­ reyting tizimi, o‘quvchilarni maktabgacha tayyorlash, Davlat ta’lim standartlarini joriy qilishdagi ilg‘or tajribalar majmuasini yaratadi; ­ xorijiy davlatlardagi ta’lim sohasidagi tajribalarni o‘rganadi, taqqoslaydi va tavsiyalar tayyorlaydi; ­ amaliyotga tatbiq qiluvchilarni o‘qitadi, malakasini oshiradi, tajriba almashuv ishlarini tashkil qiladi; ­ pedagogika sohasidagi olimlar, ilmiy izlanuvchilar bilan hamkorlik ishlarini olib boradi; ­ innovatsiyalarning qo‘llanilishini dinamik ravishda kuzatib boradi; ­ innovatsiyaga oid Respublika ilmiy-amaliy kengashlar yig‘ilishlar va konferensiyalar o‘tkazadi; ­ malaka oshirish institutlari, tuman metodika va maktab pedagogik kengashlarini yangi axborotlar bilan ta’minlab boradi. Pedagogik innovatsiyalarni qo‘llash bilan uni to‘plab, ilmiy jihatdan xulosalar tayyorlovchi bo‘g‘in o‘rtasidagi «Pedagogik matbuot» asosan nashr ishlari, ommalashtirish, keng pedagogik jamoalar, ilmiy-pedagogik xodimlarga ularni yetkazish, ularning taklif va mulohazalarini olish, tajriba-sinov xulosalari asosida innovatsiyalarni yanada takomillashtirish ishlari bilan shug‘ullanadi. O‘ylaymizki, ta’lim texnologiyasi va pedagogik innovatsiyalarga bunday tizimli yondashuv Davlat ta’lim standartlarini amalga oshirishda o‘z samarasini ko‘rsatadi.
3. O‘qituvchining pedagogik faoliyatini olib borishga halaqit beradigan psixologik to‘siqlarni umumlashtirib yangilik kiritishlarga o‘qituvchilarning ko‘proq qarshilik bildirishini keltiradigan sabablarni ta’kidlab o‘tish zarur. 1. O‘zgarishning maqsadi o‘qituvchilarga tushuntirilmagan yashirin, gapning ikki ma’nosi xavotir va noma’lumlikni keltiradi. Noma’lumdan qo‘rquv har qaysi yangi usulga o‘qituvchilarni yo‘llashi mumkin. 2. O‘qituvchilar yangilikni kiritishda rejalashtirish va ishlab chiqarishda qatnashmaganlar. 3. Jamoa an’analarini e’tiborga olmaslik va o‘z ishining odatiy usuliga rioya qilish. 4. Yangi usullarga sub’ektiv munosabat va qo‘rquv, statusni yo‘qotish xislari. 5. Ish xajmining ko‘payishi rahbar o‘qituvchilar faoliyatida o‘zgarishlarni rejalashtirmasligi oqibatida qo‘rqish paydo bo‘ladi. Yangilik kirituvchi tashabbuskor odam hurmat va ishonchga ega bo‘lmasa. Afsus, ko‘pincha o‘qituvchilar loyihaga emas, uning muallifiga qaraydi. Agar bu insonning hurmati past bo‘lsa, pedagog uning qadrligiga qaramay, bu odamga ishonchsizligi uning g‘oyasiga o‘tkaziladi. O‘qituvchi ijodkorligini shaxsiyatning axloqiy munosabatiga qarab mulohaza qilish mumkin.