20-мавзу: Ўзбекистонда халқаро туризмни ривожлантириш маъруза машғулоти режаси

Ўзбекистоннинг халқаро туризмдан олаётган валюта тушуми

Йиллар	Валюта тушуми (минг $ ҳис.)	Ўртача 1 туристга тўғри келадиган валюта, долл.
1997	18.835	74.5
1998	20.980	77.1
1999	25.255	93.2
2000	26.370	102.3
2001	28.485	132.9
2002	32.390	145.2
2006	34.000	156.0

Манба: «Ўзбектуризм» МК. 2005 й.

Халқаро туризм республикамиз иқтисодиёти учун ғоятда зарур бўлган валюта тушумини таъминлайди. Туризмнинг республика иқтисоди­ёти учун қанчалик зарур тармоқ эканлигини келтирилган жадвал маълумотларидан кўриш мумкин.

Республикада халқаро туризмни ривожлантиришда тарихий-маданий обидалар билан бир қаторда дам олиш, ҳордиқ чиқариш учун хизмат қиладиган туристик объектларнинг ҳам мавжудлиги муҳим аҳамиятга эга. Бунга мисол қилиб ҳар йили ўн миллионлаб туристларни ўзига жалб қилиб, муваффақият билан ишлаётган Европадаги паркларини олиш мумкин. Париж «Диснейленд»ига ўртача 15 млн га яқин туристлар ташриф буюришади. Ўзбекистонда ҳам шу каби парклар сонини кўпайтириш имконияти етарли. Тошкентда 1997 йилдан бошлаб Диснейленд ва Аквапарк фаолият кўрсатиб келмоқда. Лекин бундай парклар сонини кўпайтириш, хизмат сифатини яхшилаш ва фаолиятини янада кенгайтириш учун чет эл инвестицияларини жалб қилиш, техник имкониятларини кенгайтириш талаб қилинади. Ривожланган мамлакатлар тажрибаси бу йўлнинг самарали эканлигидан далолат бериб турибди⁶.
Ўзбекистон Республикасида туризмнинг ривожланишида туристик ташкилотларнинг ва тадбиркорларнинг ўрни келажакда янада ортиб бориши кутилмоқда. Буни «Ўзбектуризм» МК фаолияти мисолида кўриш мумкин. Ҳозирда республикада 800 дан ортиқ туристик фирмалар мавжуд бўлиб, уларнинг иш жараёни Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси томонидан назорат қилиб борилмоқда. Жаҳон тажрибасида туризмни ривожлантириш учун қуйидаги иқтисодий моделлар қўлланади: марказдан бошқариш, бозор ва монетар ривожланиш йўллари. Республикамизда туризм асосан марказлашган бошқарув усулида ривожлантирилмоқда. Ривожланаётган мамлакатларда туризм иқтисодиётининг бозор модели қўлланади ва бунда кўпгина кўрсаткичлар давлат томонидан (солиқлар, меъёрномалар) бошқарилиб турилади. Бозор иқтисодиёти шароитида туризм соҳасининг монетар бошқарув модели молиявий бошқаришга асосланади. Бундай бошқарув туристик маҳсулотнинг ўсишига олиб келади. Халқаро туризмнинг бундай тартибга солиниши ҳозирда Япония, Франция, Италия каби туризм ривожланган мамлакатларда йўлга қўйилган.